UN News/Anton Upensky: Lãnh đạo các quốc gia, doanh nghiệp và xã hội dân sự đã tập trung tại New York để tham dự Hội nghị thượng đỉnh về tham vọng khí hậu do Tổng thư ký Liên hợp quốc chủ trì.
“Sức nóng khủng khiếp đang gây ra những tác động khủng khiếp”, người đứng đầu Liên hợp quốc tuyên bố hôm thứ Tư, khi một liên minh toàn cầu rộng lớn gồm các chính trị gia, doanh nghiệp và xã hội dân sự tập trung tại New York để tham dự Hội nghị thượng đỉnh về tham vọng khí hậu đầu tiên. Liên minh kêu gọi hành động khẩn cấp nhằm ngăn chặn thảm họa khí hậu đang lan rộng thông qua quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng và bình đẳng - trước khi quá muộn.
Trong bài phát biểu đầy nhiệt huyết bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc với các chính trị gia, doanh nghiệp, nhà hoạt động và các nhà lãnh đạo xã hội dân sự, Tổng thư ký António Guterres đã đưa ra cảnh báo rõ ràng về hậu quả thảm khốc của việc không hành động. Tổng thư ký cho biết, khi các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt ngày càng gia tăng, “nhân loại đã mở cánh cổng địa ngục”, đồng thời mô tả cảnh tượng đau buồn của những người nông dân bất lực nhìn cây trồng bị lũ lụt cuốn trôi, sự xuất hiện của dịch bệnh độc hại do nhiệt độ tăng cao và cuộc di cư hàng loạt của người dân, người dân chạy trốn khỏi trận cháy rừng lịch sử.
Chạy đua tìm giải pháp
Ông nói: “Trọng tâm của chúng tôi ở đây là các giải pháp khí hậu - và nhiệm vụ của chúng tôi là cấp bách”. Ông cảnh báo rằng hành động vì khí hậu đang bị “suy yếu bởi quy mô và thách thức”, với việc nhân loại đang hướng tới mức tăng nhiệt độ 2,8°C, làm gia tăng nguy hiểm và bất ổn. Tuy nhiên, “tương lai không cố định” và mục tiêu của Thỏa thuận Paris về hạn chế mức tăng nhiệt độ càng gần mức 1,5°C càng tốt vẫn có thể đạt được. Chúng ta vẫn có thể xây dựng một thế giới có không khí trong lành, việc làm xanh và phát triện năng lượng sạch phải chăng cho tất cả mọi người”.
Động lực cho sự thay đổi
Các nhà hoạt động không chịu im lặng, Người dân bản địa đang tập hợp để bảo vệ vùng đất của tổ tiên và các giám đốc điều hành công ty đang thay đổi cách họ kinh doanh. Người đứng đầu Liên Hợp Quốc đang kêu gọi Hiệp ước Đoàn kết Khí hậu để quy định nhiều nguồn phát thải lớn hơn và kêu gọi các nước giàu hỗ trợ các nền kinh tế mới nổi để họ có thể vượt qua khủng hoảng. Ông nói thêm rằng Chương trình nghị sự tăng tốc kêu gọi các chính phủ “nhanh chóng tiến về phía trước”.
Cơn giận dâng cao
Tổng thư ký nói về sự cần thiết phải có nhiều công lý hơn về khí hậu, thừa nhận sự tức giận của nhiều quốc gia nghèo nhất thế giới khi bị ảnh hưởng một cách không cân xứng bởi một cuộc khủng hoảng mà họ không gây ra. Ông nói thêm: “Nhiều quốc gia nghèo nhất có quyền tức giận”, đồng thời giải thích rằng nguồn tài chính hứa hẹn đã không thành hiện thực trong khi chi phí đi vay vẫn ở mức cao ngất ngưởng. Ông kêu gọi và nhắc nhở các nước phát triển phải đáp ứng cam kết 100 tỷ USD, bổ sung Quỹ Khí hậu Xanh và tăng gấp đôi kinh phí thích ứng: “Tất cả các bên phải vận hành Quỹ Thiệt hại tại COP28”. Việc tạo ra hệ thống cảnh báo sớm cho mọi người vào năm 2027 cũng là điều bắt buộc.
Xây dựng lại niềm tin
Chương trình tăng tốc cũng kêu gọi các doanh nghiệp và tổ chức tài chính bắt tay vào con đường phát thải ròng bằng không thực sự, tập trung vào tính minh bạch và độ tin cậy trong các kế hoạch giảm phát thải.
Tổng thư ký cho biết: “Mọi công ty thực sự có ý định kinh doanh đều phải tạo ra các kế hoạch chuyển đổi nhằm cắt giảm lượng khí thải một cách đáng tin cậy và mang lại công bằng về khí hậu”. Ông kêu gọi hành động bên ngoài các phòng họp ở New York. “Chúng ta có thể và chúng ta phải tăng nhịp độ lên”, ông kết luận, trong tiếng vỗ tay vang dội khắp phòng.
Hưởng ứng lời kêu gọi, Tổng thống Kenya William Ruto, nước vừa đăng cai tổ chức Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu châu Phi, đã phát biểu về tiềm năng to lớn của lục địa này. Với khoảng 30% tài nguyên khoáng sản của thế giới và đa dạng sinh học rộng lớn, nước này có khả năng “sản xuất toàn cầu xanh” ở quy mô lớn, nếu được hỗ trợ tài chính cần thiết. Ông giải thích: “Không giống như các khu vực khác, Châu Phi không phải lựa chọn giữa việc đáp ứng nhu cầu mới và khả năng khử cacbon hiện có, bởi vì năng lực hiện tại của chúng tôi rất thấp”, đồng thời cho biết thêm rằng lục địa này có thể “đi tắt đón đầu sang mô hình công nghiệp xanh hoàn toàn”.
Công lý khí hậu
Tài chính và công bằng môi trường là những chủ đề xuyên suốt các cuộc thảo luận. Lidy Nacpil là Điều phối viên của Phong trào Nợ và Phát triển của Nhân dân Châu Á, một tổ chức phi chính phủ ủng hộ việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo. Bà nói rằng cần có những thỏa thuận mới để thực hiện sự thay đổi “không có sơ hở hay lý do bào chữa”. Cần có một hiệp ước quốc tế về không phổ biến nhiên liệu hóa thạch và kế hoạch loại bỏ dần dần trên toàn cầu để đạt được “số 0 thực sự” vào năm 2050. Chúng tôi, những người dân ở Nam bán cầu, không yêu cầu viện trợ hay hỗ trợ. Tài chính khí hậu là một nghĩa vụ và là một phần của việc bồi thường cho những tổn hại và bất công trong lịch sử và đang tiếp diễn”, bà khẳng định quyền “không chỉ để tồn tại mà còn để xây dựng một ngôi nhà và tương lai tốt đẹp hơn cho con cái chúng ta”.
Không mua ngoài
Các nước phát triển tại Hội nghị thượng đỉnh cho biết họ sẵn sàng đóng góp phần công bằng của mình. Ví dụ, Tổng thống Áo Alexander Van der Bellen đã công bố bổ sung 220 triệu euro để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu từ năm 2023 đến năm 2026. Ông đảm bảo: “50 triệu euro sẽ được sử dụng để hỗ trợ các chương trình và dự án liên quan đến mất mát và thiệt hại”. Nước này cũng sẽ tăng mức đóng góp cho Quỹ Khí hậu Xanh thêm một phần tư, với tổng số tiền là 160 triệu euro.
Tuy nhiên, tổng thống Áo cho biết, “chúng ta không thể tự thoát khỏi cuộc khủng hoảng khí hậu. Chúng ta phải hạn chế lượng khí thải ở nhà.” Đất nước của ông đặt mục tiêu đạt được mục tiêu “số 0 ròng” vào năm 2040.
Những người tham dự hội nghị thượng đỉnh sau đó đã tổ chức một phiên họp đặc biệt để thảo luận về vấn đề gai góc nhưng quan trọng về mất mát và thiệt hại.
Tin biên dịch: Tạp chí Khí tượng Thuỷ văn
.png)
.jpg)
