Hai nhà hoạt động vì khí hậu thuộc nhóm “Thế hệ cuối cùng” đã ném sơn màu cam lên mặt tiền kính của trung tâm mua sắm Zlote Tarasy ở trung tâm Warsaw, Ba Lan, vào ngày 28 tháng 8 năm 2024. Cuộc biểu tình diễn ra trùng với thời điểm bắt đầu năm học mới, nhằm thu hút sự chú ý đến cuộc khủng hoảng khí hậu cấp bách và tác động trong tương lai của nó đối với trẻ em (Ảnh: Marek Antoni Iwanczuk).
Hội nghị thượng đỉnh về tương lai của Liên hợp quốc diễn ra tại New York cuối tuần qua đã thúc đẩy hợp tác ngoại giao tăng cường như là chìa khóa để bảo vệ quyền của các thế hệ hiện tại và tương lai khỏi sự suy thoái môi trường, cùng với các vấn đề khác.
Khi các chính trị gia, lãnh đạo doanh nghiệp và xã hội dân sự tập trung tại New York để thảo luận về những tiến bộ cấp bách cần thiết về khí hậu và thiên nhiên, lịch ngoại giao sắp tới rất được chú trọng - đặc biệt là thời hạn cập nhật đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) vào tháng 2 năm 2025. NDC là cam kết cắt giảm khí thải mà các quốc gia đệ trình lên Liên Hợp Quốc 5 năm một lần và chúng là trọng tâm trong cơ chế của Thỏa thuận Paris nhằm tăng cường tham vọng khử cacbon của các quốc gia theo thời gian. Nhưng bây giờ cũng là lúc để bắt đầu đặt câu hỏi, điều gì sẽ xảy ra sau và cùng với NDC?
Cuộc đối thoại phải tiến triển để đảm bảo rằng các mục tiêu quốc tế được chuyển thành luật pháp quốc gia mạnh mẽ nhằm đảm bảo thực hiện đầy đủ các mục tiêu đó. Đối với chúng tôi tại ClientEarth, điều đó giống như hai điều ở cấp quốc gia; việc thông qua Đạo luật Thế hệ Tương lai để kết hợp tư duy dài hạn vào quản trị và thực hiện các luật khí hậu khung đầy tham vọng và dựa trên cơ sở khoa học.
Vương quốc Anh dẫn đầu
Cho đến nay, luật khí hậu khung đã được áp dụng ở gần 60 quốc gia trên thế giới. Đầu tiên là Đạo luật Thay đổi Khí hậu mang tính đột phá năm 2008 của Vương quốc Anh. Nó cam kết với chính phủ Anh sẽ giảm phát thải khí nhà kính, với lộ trình đạt được “Net Zero” vào năm 2050 và thiết lập ngân sách carbon trong 5 năm. Nó cũng thành lập Ủy ban Biến đổi Khí hậu - một cơ quan chuyên môn, độc lập, tư vấn cho chính phủ và đảm bảo các mục tiêu phát thải dựa trên bằng chứng và được đánh giá độc lập.
Nghiên cứu cho biết nó đã có hiệu quả: một nghiên cứu từ Trường Kinh tế Luân Đôn cho thấy rằng đạo luật này đã giúp giảm lượng khí thải của Vương quốc Anh trong 16 năm, đặc biệt là trong lĩnh vực điện: tỷ lệ sản xuất carbon thấp đã tăng từ 20% năm 2008 lên 45% vào năm 2016 và các chuyên gia cho rằng đạo luật này là động lực chính cho sự chuyển đổi này. Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), trong báo cáo đánh giá thứ sáu, đã đồng ý rằng “luật về khí hậu ngày càng gia tăng về số lượng và đã giúp mang lại các kết quả giảm thiểu và thích ứng”.
Các luật khí hậu khung như vậy tạo ra nền tảng pháp lý rõ ràng và ràng buộc cho hành động về khí hậu, vượt qua thử thách của thời gian và sự thay đổi chính trị. Chúng tạo ra những nghĩa vụ mạnh mẽ hơn đối với các quốc gia để bảo vệ cả thế hệ hiện tại và tương lai. Chúng cũng cung cấp sự rõ ràng cho doanh nghiệp và nhà đầu tư về định hướng dài hạn của chính sách và thay đổi kinh tế. Đó là lĩnh vực vận động và lập pháp về môi trường mà ClientEarth đã hoạt động trong hơn một thập kỷ. Ở Ba Lan, do không có kế hoạch cấp chính phủ mang tính ràng buộc về mặt pháp lý nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, các luật sư của chúng tôi đã đưa ra một dự thảo luật để gây áp lực lên chính phủ phải hành động. Các luật sư của chúng tôi, cùng với các đối tác, hiện đang hỗ trợ xây dựng luật khí hậu khung ở nhiều quốc gia, như chúng tôi đã làm với Đạo luật Không Carbon của New Zealand vào năm 2018.
Trọng tâm là thế hệ tương lai
Đạo luật Thế hệ Tương lai, như đạo luật được Wales giới thiệu vào năm 2015, cũng là một bước quan trọng mà các quốc gia có thể thực hiện. Trẻ em và những người chưa được sinh ra không có cơ hội tham gia vào quá trình ra quyết định hiện tại, tuy nhiên, họ phải chịu những tác động của khí hậu xấu đi của chúng ta nhiều hơn so với những người hiện đang nắm quyền.
Tuyên bố đầu tiên về các thế hệ tương lai, được các nhà lãnh đạo thế giới tại Liên Hợp Quốc nhất trí vào Chủ nhật, là cam kết của các quốc gia trong việc tính đến các thế hệ tương lai trong quá trình ra quyết định. Quyền của họ bây giờ cũng phải được công nhận đầy đủ trong luật pháp quốc gia.
Luật pháp có sức mạnh to lớn trong việc định hình thế giới xung quanh chúng ta - cho cả những người sống trong đó hôm nay và những người sẽ thừa hưởng nó trong tương lai - và đó là lý do tại sao các cam kết được đưa ra trong thế giới ngoại giao quốc tế sôi động được ghi trong luật pháp quốc gia mang tính ràng buộc là bước quan trọng tiếp theo trong hành động vì khí hậu toàn cầu.
Tin ngắn: Tạp chí KTTV
.png)
.jpg)
