UN News/Anton Uspensky: Sông Colorado vào năm 2022, hơn 50% diện tích lưu vực và hồ chứa toàn cầu có độ lệch so với điều kiện bình thường.
Theo một báo cáo mới của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), chu trình thủy văn đang mất cân bằng do biến đổi khí hậu và hoạt động của con người. Hạn hán tàn khốc và mưa lớn đang gây ra nhiều tác hại, trong khi tuyết tan và sông băng làm tăng nguy cơ lũ lụt và gây nguy hiểm cho an ninh nguồn nước lâu dài.
Báo cáo Hiện trạng Tài nguyên Nước Toàn cầu năm 2022 của cơ quan thời tiết Liên Hợp Quốc nhấn mạnh sự cần thiết phải hiểu rõ hơn về tài nguyên nước ngọt và kêu gọi thay đổi chính sách cơ bản. Nó kêu gọi tăng cường giám sát, chia sẻ dữ liệu, hợp tác xuyên biên giới và tăng cường đầu tư để quản lý các hiện tượng cực đoan về nước một cách hiệu quả.
Petteri Taalas, Tổng thư ký WMO cho biết: “Báo cáo này của WMO cung cấp cái nhìn tổng quan toàn diện và nhất quán về tài nguyên nước trên toàn thế giới, nêu bật ảnh hưởng của những thay đổi về khí hậu, môi trường và xã hội”. Được chứng minh bằng các quan sát thực địa, viễn thám dựa trên vệ tinh và mô hình số để đánh giá tài nguyên nước toàn cầu, báo cáo Tình trạng tài nguyên nước toàn cầu năm 2022 của WMO chứa dữ liệu chuyên sâu về các yếu tố thủy văn quan trọng như nước ngầm, bốc hơi, dòng chảy, trữ nước trên cạn, đất độ ẩm, tầng lạnh (nước đóng băng), dòng chảy vào hồ chứa và thảm họa thủy văn.
Vòng tuần hoàn nước bị gián đoạn
Sông băng và lớp băng bao phủ đang lùi dần trước mắt chúng ta. Nhiệt độ tăng đã tăng tốc - và cũng làm gián đoạn - chu trình nước. Bầu không khí ấm hơn giữ nhiều độ ẩm hơn gây ra các đợt mưa và lũ lụt nặng hơn nhiều. Và ở thái cực ngược lại, bốc hơi nhiều hơn, đất khô hơn và hạn hán gay gắt hơn, người đứng đầu WMO giải thích. Theo UN Water, hiện tại, 3,6 tỷ người không được tiếp cận đủ nước ít nhất một tháng mỗi năm và con số này dự kiến sẽ tăng lên hơn 5 tỷ người vào năm 2050.
UNFPA/ Shehzad Noorani: Người dân ở huyện Khairpur Mirs, tỉnh Sindh, Pakistan băng qua vùng đất ngập nước để về nhà.
Kiểm kê
Các tác giả của Báo cáo tin rằng, mặc dù cần nghiên cứu sâu hơn và cần thêm thông tin từ các khu vực như Châu Phi, Trung Đông và Châu Á, nhưng kết luận được đưa ra dựa trên dữ liệu từ 273 trạm trên toàn cầu là rất đơn giản. Trong lĩnh vực lưu lượng sông và dòng chảy vào hồ chứa, hơn 50% diện tích lưu vực và hồ chứa toàn cầu có sự sai lệch so với điều kiện bình thường, trong đó phần lớn khô hơn bình thường.
Có những bất thường về độ ẩm của đất và sự thoát hơi nước (chuyển nước từ đất vào khí quyển, do bốc hơi hoặc qua thực vật) được ghi nhận trong suốt năm 2022. Ví dụ, Châu Âu đã trải qua tình trạng thoát hơi nước tăng lên và giảm độ ẩm của đất trong mùa hè. Hơn nữa, hạn hán trên lục địa này đặt ra những thách thức đối với các con sông như sông Danube và Rhine, thậm chí còn làm gián đoạn hoạt động sản xuất điện hạt nhân ở Pháp do thiếu nước làm mát.
Hạn hán nghiêm trọng cũng ảnh hưởng đến các khu vực rộng lớn bao gồm Hoa Kỳ, Sừng châu Phi, Trung Đông và lưu vực La Plata ở Nam Mỹ. Tại châu Á, lưu vực sông Dương Tử ở Trung Quốc phải đối mặt với tình trạng hạn hán nghiêm trọng, trong khi lưu vực sông Ấn của Pakistan chứng kiến lũ lụt cực độ. Thảm họa khiến ít nhất 1.700 người thiệt mạng, 33 triệu người bị ảnh hưởng và gần 8 triệu người phải di dời. Tình hình thủy văn của châu Phi cũng tương phản. Trong khi vùng Sừng châu Phi phải đối mặt với hạn hán nghiêm trọng ảnh hưởng đến an ninh lương thực của 21 triệu người, thì các khu vực như lưu vực Niger và ven biển Nam Phi lại chứng kiến lưu lượng và lũ lụt lớn trên mức trung bình.
Trên lớp băng mỏng
Vào năm 2022, lớp tuyết phủ trên dãy Alps vẫn thấp hơn đáng kể so với mức trung bình 30 năm, ảnh hưởng đến lưu lượng của các con sông lớn ở châu Âu. Dãy Andes chứng kiến lượng tuyết mùa đông giảm, với lượng tuyết thấp nhất vào năm 2021 và phục hồi một chút vào năm 2022, ảnh hưởng đến nguồn cung cấp nước ở Chile và Argentina. Các quan sát về sông băng ở Georgia cho thấy tốc độ tan chảy tăng gấp đôi trong những năm gần đây.
UNICEF/Srikanth Kolari: Sông băng trên núi đang co lại do nhiệt độ tăng và tuyết rơi ít hơn ở quận Kargil, Ấn Độ.
Sự tan băng đáng kể đã được quan sát thấy ở Tháp nước Châu Á, cùng với sự thay đổi dòng chảy của sông ở các lưu vực sông Ấn, Amu Darya, Dương Tử và Hoàng Hà, nêu bật ảnh hưởng ngày càng sâu sắc của biến đổi khí hậu đối với nguồn nước trong khu vực tài nguyên. Ông Taalas kêu gọi: “Báo cáo này là lời kêu gọi hành động để chia sẻ nhiều dữ liệu hơn nhằm tạo ra những cảnh báo sớm có ý nghĩa cũng như để có các chính sách quản lý nước tổng hợp và phối hợp hơn vốn là một phần không thể thiếu của hành động vì khí hậu”.
Báo cáo này kết hợp ý kiến đóng góp của hàng chục chuyên gia và bổ sung cho báo cáo Hiện trạng Khí hậu Toàn cầu hàng đầu của WMO.
Biên dịch tin bài: Tạp chí KTTV
.png)
.jpg)
