Công điện được ban hành trong bối cảnh, từ đầu tháng 7 đến nay, sạt lở đất, lũ quét, sạt lở bờ sông, bờ biển tiếp tục gây thiệt hại nghiêm trọng về tính mạng, nhà cửa, tài sản của nhân dân. Cùng với đó, nhiều tuyến giao thông, cơ sở hạ tầng bị hư hại, gây tâm lý bất an trong nhân dân, nhất là ở một số tỉnh Tây Nguyên, miền núi phía Bắc và đồng bằng sông Cửu Long.
Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo địa phương kiểm soát chặt chẽ công tác quy hoạch, xây dựng, nhất là việc xây dựng nhà cửa, công trình ở khu vực địa hình sườn dốc, ven sông, suối, kênh rạch, ven biển, vùng có nguy cơ xảy ra tai biến địa chất.
"Nghiêm cấm và xử lý nghiêm việc chặt phá rừng, nhất là rừng phòng hộ, rừng đặc dụng. Tổ chức rà soát, thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm, triệt để các trường hợp vi phạm các quy định về quản lý sử dụng đất, quản lý, bảo vệ rừng, hoạt động xây dựng, khai thác, tập kết khoáng sản trái phép theo đúng quy định của pháp luật để giảm nguy cơ rủi ro thiên tai, hạn chế xảy ra sạt lở, lũ quét, ngập úng", công điện nêu rõ.
Với các khu vực đã phát hiện nguy cơ sạt lở, lũ quét, Thủ tướng yêu cầu địa phương kiên quyết di dời người và tài sản ra khỏi khu vực nguy hiểm hoặc có phương án chủ động bảo đảm an toàn tính mạng, hạn chế thiệt hại về tài sản cho người dân, không để xảy ra tình huống bị động, bất ngờ.
Người đứng đầu Chính phủ cũng đề nghị các địa phương tổ chức hỗ trợ lương thực, nhu yếu phẩm, chỗ ở theo quy định để ổn định đời sống cho các hộ bị mất nhà do sạt lở, lũ quét hoặc phải di dời để phòng, tránh sạt lở, lũ quét, không để người dân thiếu đói, không có chỗ ở.
"Chủ tịch UBND tỉnh chịu trách nhiệm trước Thủ tướng và pháp luật nếu thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo dẫn tới thiệt hại nghiêm trọng về tính mạng và tài sản của nhân dân", theo công điện.
Về phía Bộ Tài nguyên và Môi trường, Thủ tướng giao phối hợp với các cơ quan có liên quan tăng cường phổ biến kiến thức, hướng dẫn người dân nhận biết nguy cơ, dấu hiệu có thể xảy ra sạt lở, lũ quét, kỹ năng ứng phó để chủ động sơ tán, di dời trước khi xảy ra sự cố, giảm thiệt hại.
Bộ cần phối hợp với các cơ quan có liên quan và huy động các chuyên gia, nhà khoa học khẩn trương tổ chức nghiên cứu, đánh giá cụ thể nguyên nhân sạt lở, nguy cơ tai biến địa chất tại khu vực Tây Nguyên... nhiệm vụ này báo cáo Thủ tướng kết quả trong tháng 8.
Thủ tướng cũng giao nhiệm vụ cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong bảo đảm an toàn công trình hồ đập thủy lợi, không để xảy ra sự cố bất ngờ gây thiệt hại về tính mạng của nhân dân.
Bộ Giao thông Vận tải được giao nhiệm vụ rà soát, kiểm tra các tuyến giao thông, kịp thời phát hiện khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở, ngập lụt sâu...