30 năm xây dựng và phát triển Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ

Đài Khí tượng Thủy văn (KTTV) khu vực Nam Trung Bộ có địa bàn hoạt động trên 05 tỉnh: Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận gồm 04 Phòng chức năng; 04 Đài KTTV tỉnh, với 14 trạm Khí tượng; 15 trạm Thủy văn; 01 trạm Hải văn môi trường biển; 03 trạm Hải văn; 03 trạm Pilot; 02 trạm Ra đa; 02 trạm Khí tượng Nông nghiệp; 28 điểm đo mưa tự động; 12 trạm truyền tin gió tự động; 114 trạm KTTV tự động. Các trạm của Đài ở rải rác từ vùng núi như: trạm Thủy văn Vĩnh Sơn, An Hòa (Bình Định), trạm Thủy văn Tà Pao (Tỉnh Bình Thuận)... đến hải đảo như: trạm Khí tượng Hải văn Phú Quý (Bình Thuận), trạm Khí tượng Hải văn Trường Sa, trạm Khí tượng Song Tử Tây (Khánh Hòa)...

Tập thể cán bộ nhân viên Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ

Năm 2023 là năm có ý nghĩa quan trọng, năm triển khai thực hiện các mục tiêu của kế hoạch 5 năm 2021-2025. Cùng với việc tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Luật KTTV; tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực KTTV. Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ tổ chức theo dõi chặt chẽ và dự báo kịp thời các hiện tượng KTTV nguy hiểm, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và phục vụ tốt công tác phòng chống và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra ở khu vực Nam Trung Bộ. Bên cạnh những vận hội mới, cũng không ít khó khăn thách thức, cán bộ viên chức Đài Khí tượng Thủy văn (KTTV) khu vực Nam Trung Bộ luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm vượt qua mọi khó khăn, thách thức phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ chính trị được giao, lập thành tích chào mừng các ngày kỷ niệm lớn trong năm 2023 của đất nước, tiếp tục hưởng ứng phong trào thi đua do Tổng cục Khí tượng Thủy văn phát động với chủ đề “Kỷ cương, trách nhiệm, đổi mới, hội nhập, hiệu quả”.

Quan trắc viên lắp đặt trạm đo mưa tự động chuyên dùng tại Trạm Khí tượng Hải văn Trường Sa

Công tác Mạng lưới trạm và thông tin KTTV:

Toàn mạng lưới Trạm KTTV đảm bảo hoạt động bình thường, quan trắc đầy đủ các hạng mục theo chỉ tiêu kế hoạch được giao, thực hiện đúng quy trình quy phạm chuyên môn và an toàn lao động. Các công trình, phương tiện đo KTTV hoạt động tốt, đo đạc số liệu và phát báo đầy đủ, giao nộp tài liệu đúng thời gian quy định. Đặc biệt khi có mưa, lũ lớn xảy ra trong khu vực, các trạm đều triển khai quan trắc, thu thập đầy đủ số liệu trong mọi tình huống và chuyển mã điện thông suốt 24/24 giờ về Đài KTTV tỉnh và Đài khu vực, phục vụ tích cực cho công tác dự báo KTTV phòng chống thiên tai.

Năm 2023 Chất lượng hoạt động mạng lưới trạm khí tượng thủy văn đạt 92,2 điểm, xếp loại tốt, trong đó chất lượng các trạm KTTV cơ bản đứng thứ ba và chất lượng các trạm Hải văn cơ bản được đánh giá đững thứ nhất trên 07 Đài khu vực.

Đảm bảo hoạt động ổn định của hệ thống máy chủ, các hệ thống thông tin chuyên ngành KTTV liên lạc thông suốt trong mọi tình huống; thu thập, xử lý, lưu trữ bảo đảm chất lượng công tác thẩm tra, chỉnh lý tài liệu; bảo đảm tuyệt đối an toàn tài liệu lưu trữ; truyền thông tin số liệu, dữ liệu KTTV đầy đủ, chính xác phục vụ dự báo và công tác chỉ đạo PCTT cho các cấp, các ngành và các địa phương.

Khai thác tối đa hệ thống hội thảo trực tuyến để tổ chức các cuộc họp định kỳ và đột xuất, góp phần nâng cao tính chủ động, kịp thời trong giải quyết các công việc. Tăng cường nghiên cứu và áp dụng các phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ nâng cao hiệu quả công việc, cụ thể như tạo lập các nhóm trao đổi công việc qua các ứng dụng điện thoại smartphone, gửi thư điện tử và một số hình thức trao đổi qua mạng internet khác.

Thực hiện tốt công tác bảo dưỡng, bảo dưỡng hệ thông thông tin liên lạc, triển khai hiệu quả phần mềm cập nhật và khai thác số liệu KTTV tại các trạm cơ bản và phổ thông tích hợp đầy đủ số liệu trên hệ thống CDH của Tổng cục KTTV. Chất lượng thông tin chuyên ngành đạt và phát báo quốc tế đạt 100%.

* Công tác Dự báo KTTV:

Tổ chức theo dõi, dự báo, cảnh báo kịp thời các hiện tượng khí tượng, thủy văn, hải văn thông thường và nguy hiểm, phục vụ hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai trên khu vực Nam Trung Bộ theo 3 tiêu chí (tính kịp thời, tính đầy đủ và độ tin cậy) và các quy định hiện hành khác liên quan đến công tác dự báo KTTV. Các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai luôn kèm cấp độ rủi ro thiên tai, khả năng tác động của thiên tai để cung cấp cho Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh, các cơ quan theo quy định phục vụ công tác chỉ đạo, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai.

Tổ chức, thực hiện đánh giá chất lượng dự báo, cảnh báo KTTV theo quy trình, quy định hiện hành của Tổng cục KTTV và Bộ Tài nguyên và Môi trường; Chất lượng dự báo phục vụ các loại bản tin KTTV trong năm 2023 đều vượt từ 0,2 đến 20%.

Thực hiện bản tin dự báo, cảnh báo theo Quyết định đặt hàng của Tổng cục KTTV, trong đó tính đến hết tháng 11/2023 (dự kiến) thực hiện 5.467 bản tin, trong đó khí tượng 2.712 bản tin; thủy văn là 2.180 bản tin; hải văn 575 bản tin.

Năm 2023, mặc dù tình hình thiên tai không xảy ra nhiều trên các tỉnh trong khu vực Nam Trung Bộ, tuy nhiên vẫn tiềm ẩn những diễn biến phức tạp như đợt mưa lũ gây ngập lụt từ ngày 14-17/11; đợt gió mạnh sóng lớn ngày 16-17/10 làm đắm 2 tàu trên vùng biển Trường Sa; dông, lốc sét ở các tỉnh…Đài đã chỉ đạo các đơn vị dự báo tổ chức theo dõi, dự báo, cảnh báo kịp thời các hiện tượng khí tượng, thủy văn, hải văn thông thường và nguy hiểm. Đặc biệt, trước mỗi đợt mưa lũ, các các đơn vị tổ chức thảo luận, nhận định tình hình mưa, lũ và cảnh báo sớm để các địa phương trong khu vực để có kế hoạch phòng tránh và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra.

Bên cạnh những bản tin định kỳ, Đài chỉ đạo các đơn vị dự báo ra các bản tin chuyên đề phục vụ chi tiết cho địa phương. Năm 2023, tỉnh Khánh Hòa tổ chức sự kiện kỷ niệm 370 năm thành lập tỉnh Khánh Hòa và festival biển, đặc biệt trong chương trình khai mạc và bế mạc có trình diễn dù lượn, 1.653 drone light, đây là chương trình bay drone light lớn nhất Việt Nam. Để phục vụ lễ hội theo yêu cầu của UBND tỉnh, Đài đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn thực hiện quan trắc gió (bằng máy gió Yuong tại địa điểm tổ chức), chỉ đạo Phòng dự báo theo dõi thời tiết, ra bản tin chuyên đề phục vụ riêng trong suốt chương trình kỉ niệm của tỉnh Khánh Hòa, góp phần lớn cho thành công của sự kiện. Nhân dịp này, Đài đã được Ủy ban nhân dân tỉnh và các sở ban ngành đánh giá cao về công tác dự báo phục vụ chính xác và kịp thời.

Năm 2023, Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ đã tham gia phối hợp với Vụ Khoa học và Công nghệ tổ chức thành công Hội thảo dự báo biển ở Nha Trang với chủ đề “Mã nguồn mở cho dự báo biển”, chương trình do Viện Khí tượng NaUy tổ chức, góp phần mở rộng trong lĩnh vực hợp tác quốc tế của ngành KTTV.

Trong việc thực hiện công tác hiện đại hóa ngành và chuyển đổi số, Đài đã ứng dụng nhiều sản phẩm của đề tài khoa học công nghệ vào công tác dự báo. Năm 2023 Đài đã triển khai thực hiện 3 đề tài cấp tỉnh, 01 đề tài cấp bộ về lĩnh vực dự báo, cảnh báo thiên tai đưa vào ứng dụng trong dự báo nghiệp vụ, đặc biệt 01 đề tài KHCN “Phân vùng nguy cơ và lập bản đồ cảnh báo sạt lở đất, đá do mưa ở tỉnh Khánh Hòa” được triển khai ứng dụng đưa vào xây dựng đề án quy hoạch tỉnh Khánh Hòa và quy hoạch thành phố Nha Trang.

Với những thành tựu đạt được trong quá trình xây dựng, phát triển và đổi mới, trong 30 năm qua Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ đã được nhà nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND các tỉnh trong khu vực và các tổ chức đoàn thể tặng nhiều danh hiệu, nhiều phần thưởng cao quí: Huân chương Lao động hạng nhất (năm 2013); Huân chương Lao động hạng nhì (năm 2004); Huân chương Lao động hạng ba (năm 1996); Cờ luân lưu, cờ thi đua xuất sắc của Chính phủ (năm 1995, 1997, 1998, 2001, 2011); Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (năm 2000, 2012); Cờ thi đua xuất sắc của Bộ Tài nguyên và Môi trường (năm 2009, 2011, 2013, 2023); Bằng khen của Bộ Trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (năm 2006, 2010, 2012, 2016, 2020, 2021, 2023); Bằng khen của Bộ trưởng, Trưởng ban chỉ đạo PCLB Trung ương (năm 2009, 2010)... Bên cạnh đó, có 3 cá nhân được tặng thưởng Huân chương lao động hạng 3, 2 cá nhân đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua toàn quốc...

Tạp chí KTTV