Thông điệp Ngày Khí tượng thế giới năm 2023 của Tổng thư ký Tổ chức Khí tượng thế giới Petteri Taalas

Nhu cầu về kiến thức chuyên môn và khoa học chưa bao giờ trở nên cần thiết đến như vậy

Ngày Khí tượng Thế giới năm 2023 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt vì đây là dịp kỷ niệm 150 năm ngày thành lập Tổ chức Khí tượng Quốc tế (IMO), tiền thân của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO).

Trong suốt 150 năm qua, các Cơ quan khí tượng thủy văn quốc gia đã thu thập và chuẩn hóa dữ liệu làm cơ sở cho dự báo thời tiết mà chúng ta đang thụ hưởng. Lịch sử trao đổi dữ liệu của WMO là một câu chuyện thành công về hợp tác trong khoa học đảm bảo an toàn tính mạng và sinh kế của người dân.

Tổ chức Khí tượng Thế giới là cơ quan lâu đời thứ hai của Liên Hợp Quốc. Chúng tôi tự hào về những thành tựu đã đạt được và tôn vinh những thành tựu này trong một năm mang tính bước ngoặt khi Đại hội đồng Tổ chức Khí tượng Thế giới sẽ ban hành các chiến lược ưu tiên để thúc đẩy tầm nhìn của chúng ta về một thế giới có khả năng chống chịu tốt hơn với các hiện tượng cực đoan của thời tiết, khí hậu, nước và các điều kiện môi trường khắc nghiệt khác.

Tổng Thư ký Tổ chức Khí tượng Thế giới Petteri Taalas truyền đi thông điệp Ngày Khí tượng thế giới 2023 (Ảnh WMO)

Hệ thống cảnh báo sớm cho mọi người

Hệ thống này sẽ là động lực định hướng thúc đẩy khả năng cảnh báo sớm nhằm đảm bảo trong vòng 5 năm tới, tất cả người dân trên thế giới đều được bảo vệ bởi các hệ thống cảnh báo sớm. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) António Guterres đã công bố sáng kiến Hệ thống cảnh báo sớm tại Ngày Khí tượng thế giới năm 2022. Sáng kiến này cũng đã được công nhận tại Hội nghị COP 27 tại Sharm-el-Sheikh, Ai Cập và nhận được sự ủng hộ của các nước phát triển, các nước đang phát triển trong cộng đồng Liên Hợp Quốc và các khu vực tư nhân.

Cần phải có Hệ thống cảnh báo sớm cho tất cả mọi người

Một nửa số thành viên của WMO vẫn chưa có hệ thống Cảnh báo sớm đa thiên tai đầy đủ, đồng bộ và chúng ta cần hoàn thiện những thiếu hụt này bằng việc hoàn thiện hệ thống quan trắc cơ bản, đặc biệt tại các quốc gia kém phát triển và các Quốc đảo nhỏ đang phát triển.

Hệ thống cảnh báo sớm được xem là “giải pháp dễ dàng nhất” để thích ứng với biến đổi khí hậu. Giải pháp này không quá tốn kém về chi phí và dễ thực hiện. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, trong 10 năm tới, thất bại trong ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm thiểu rủi ro thiên tai là những nguy cơ cao nhất tác động đến nền kinh tế toàn cầu.,

Một nửa thảm họa trên trái đất đều liên quan đến nước. Tại Hội nghị Liên Hợp Quốc về Nước tại New York, Hoa Kỳ, (22 - 24 tháng 4 sắp tới) WMO sẽ đưa ra minh chứng các thiên thai liên quan đến nước như lũ, hạn hán đang ngày càng gia tăng như thế nào. Biến đổi khí hậu và băng tan cũng sẽ là nguyên nhân gây ra khủng hoảng về nguồn nước. Tăng cường quản lý và giám sát tài nguyên nước là rất cần thiết và đây là lí do WMO đang triển khai Hệ thống thông tin về nguồn nước toàn cầu để nhằm thúc đẩy việc chia sẻ miễn phí dữ liệu thủy văn.

Giám sát Khí nhà kính

Biến đổi khí hậu được xác định là một thách thức của toàn cầu. Cách chúng ta ứng phó với thách thức này sẽ quyết định tương lai của trái đất và con cháu chúng ta. Điều này sẽ được nhấn mạnh trong Báo cáo tổng hợp đánh giá lần thứ sáu của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu.

Nhiệt độ trung bình toàn cầu ngày nay cao hơn 1,1°C so với 150 năm trước, khi Tổ chức Khí tượng Quốc tế được thành lập. Thời tiết của chúng ta ngày càng khắc nghiệt hơn, đại dương của chúng ta ấm hơn và có nồng độ axit cao hơn, mực nước biển dâng cao, các tảng băng, các dòng sông băng đang tan chảy. Những sự biến đổi này đang ngày càng  gia tăng.

Nồng độ các khí nhà kính trong khí quyển vẫn đang duy trì ở mức đáng báo động. Tuy nhiên, hiện tại chưa có sự trao đổi quốc tế toàn diện và kịp thời nào về quan trắc khí nhà kính tại bề mặt và trong không gian.

Để rút ngắn khoảng cách này, WMO đang tìm cách phát triển Hệ thống Giám sát khí nhà kính toàn cầu bền vững và có sự kết nối.

Hệ thống này sẽ mở rộng và củng cố những hoạt động lâu dài của WMO trong giám sát khí nhà kính dưới sự bảo trợ của Chương trình Giám sát Khí quyển Toàn cầu và Hệ thống tích hợp thông tin Khí nhà kính toàn cầu.

Khái niệm này dựa trên Chương trình Giám sát Thời tiết Thế giới, chương trình này được hình thành dựa trên sự khởi đầu của kỷ nguyên vệ tinh và năm nay cũng là kỷ niệm 60 năm thành lập Chương trình này. Đây là tiêu chuẩn vàng cho sự hợp tác toàn cầu.

Các thành viên của WMO có thể tự hào về thành tựu đạt được trong suốt chiều dài lịch sử dày dặn và phong phú của chúng ta.Chúng ta sinh ra từ thập kỷ của mã Morse và phương thức điện báo, dự báo hàng hải. Siêu máy tính và công nghệ vệ tinh đang mở ra kỷ nguyên mới cho dự báo thời tiết và khí hậu chính xác hơn bao giờ hết, cùng với khả năng mô hình hóa khí hậu ở quy mô km, điều mà chúng ta cũng đã và đang nỗ lực thúc đẩy.

Mặc dù trong thời đại trí tuệ nhân tạo và học máy, nhưng chúng ta vẫn cần đến sự  cống hiến của các cán bộ đang làm việc tại các Cơ quan Khí tượng Thủy văn quốc gia, những người đang miệt mài suốt ngày đêm với mục đích bảo vệ tính mạng của người dân.

Tạp chí Khí tượng Thủy văn