Tổng cục Khí tượng Thủy văn Tổng kết công tác năm 2020 và triển khai nhiệm vụ công tác năm 2021

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

Tham dự Hội nghị còn có đại diện của Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, Tổng cục Phòng, chống thiên tai; Văn phòng Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm - Cứu nạn; Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng; Bộ Tư lệnh Cảnh sát Biển Việt Nam; Lãnh đạo các đơn vị của Bộ Tài nguyên và Môi trường; Lãnh đạo  Tổng cục Khí tượng Thủy văn cùng toàn thể các đơn vị trực thuộc Tổng cục và các Đài khí tượng thủy văn khu vực, Đài KTTV tỉnh tham dự tại các đầu cầu truyền hình trên khắp cả nước.

Ông Trần Hồng Thái, Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Trần Hồng Thái cho biết năm 2020 nước ta đã đón nhận 14 cơn bão, 01 áp thấp nhiệt đới, 22 đợt không khí lạnh; 13 đợt nắng nóng; 18 đợt mưa lớn trên diện rộng; 17 đợt lũ trên phạm vi cả nước trong năm 2020; đặc biệt trong đó có cơn bão số 9 là 1 trong 2 cơn bão mạnh nhất trong vòng 20 năm qua, 41 ngày liên tiếp mưa, mưa lớn ở miền Trung gây thiệt hại, mất mát lớn về tính mạng, tài sản, giao thông… mặc dù đã được dự báo, cảnh báo sớm. Những khó khăn, bất thường của các hiện tượng thời tiết cực đoan trong năm vừa qua đã chứng minh một ngành khí tượng thủy văn đang đi đúng hướng, vững chắc, can đảm, đầy nhiệt huyết, tận tâm phục vụ để đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản, sinh hoạt của người dân ở mức cao nhất. Bên cạnh những kết quả, thành tích đã đạt được trong năm 2020 vừa qua, thực tế cho thấy, ngành KTTV của chúng ta còn nhiều thách thức, khó khăn, hạn chế.

Thông qua Hội nghị ông mong muốn nhận được các ý kiến đánh giá, đóng góp, đề xuất công tác phối hợp một cách thực chất hơn nữa từ các đơn vị liên quan trong và ngoài Bộ Tài nguyên và Môi trường nhằm đưa ra các giải pháp, định hướng, tiếp tục hoàn thiện công tác, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Tổng cục trong năm 2021, một năm bản lề triển khai thực hiện Chiến lược phát triển ngành tài nguyên và môi trường giai đoạn 2020-2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Thay mặt tập thể Lãnh đạo Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Phó Tổng cục trưởng Lê Hồng Phong đã trình bày Báo cáo tổng kết công tác năm 2020 và phương hướng triển khai công tác năm 2021. Trong năm 2020, Tổng cục KTTV đã hoàn thành các công tác chính sách, pháp chế quản lý nhà nước về KTTV, cụ thể: Xây dựng 01 Nghị định số 48/2020/NĐ-CP; 02 Quyết định số 03/2020/QĐ-TTg và Quyết định số 05/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; 05 Thông tư; trình Bộ trưởng ký văn bản hợp nhất các Nghị định, công bố thủ tục hành chính theo quy định. Tổng cục đã tổ chức đánh giá tổng kết Chiến lược phát triển giai đoạn 2010-2020; xây dựng Chiến lược phát triển KTTV đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Triển khai thực hiện Nhiệm vụ lập Quy hoạch mạng lưới trạm KTTV quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.  

Năm 2020, Tổng cục đã tổ chức các đoàn công tác kiểm tra việc chấp hành pháp luật KTTV tại 11 tỉnh/thành phố; đối tượng là UBND các tỉnh; Hồ chứa thủy điện, thủy lợi; Vườn Quốc gia; Sân bay và Cáp treo; các sở, ban, ngành địa phương thẩm định, thẩm tra dự án phát triển kinh tế - xã hội có sử dụng thông tin, dữ KTTV. Đây là năm mà Tổng cục đã tổ chức 5 nhóm sự kiện chính trị đặc biệt lớn của Ngành: (1) Hội nghị điển hình tiên tiến Tổng cục KTTV lần thứ IV;  (2) Đại hội Đảng bộ Tổng cục nhiệm kỳ 2020-2025; (3) Chuỗi các sự kiện chính trị Kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống ngành KTTV Việt Nam; đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh lần II, do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thay mặt Đảng, Nhà nước về dự và trao tặng; (4) Triển khai xây dựng giai đoạn 1 Phòng Truyền thống của ngành Khí tượng Thủy văn ; (5) Xây dựng và tổ chức triển khai Khẩu hiệu hành động của ngành Khí tượng Thủy văn « Thống nhất-Chính xác-Liên tục-Tin cậy-Kịp thời ».

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Lê Hồng Phong trình bày Báo cáo tại Hội nghị

Theo dõi chặt chẽ, dự báo kịp thời các hiện tượng thời tiết nguy hiểm

Trong năm 2020, Tổng cục KTTV đã theo dõi, chỉ đạo các đơn vị làm công tác dự báo thực hiện nghiêm túc, tuân thủ các Quy trình dự báo, cảnh báo. Tổng cục đã cảnh báo, dự báo kịp thời, sát diễn biến của 14 cơn bão và 01 ATNĐ, 22 đợt không khí lạnh; 13 đợt nắng nóng; 18 đợt mưa lớn trên diện rộng; 17 đợt lũ. Ngoài ra, đã theo dõi và dự báo, cảnh báo dông, lốc, sét, mưa đá, mưa lớn cục bộ; tình hình thiếu nước, xâm nhập mặn ở khu vực Trung Bộ và Nam Bộ; dự báo phục vụ Quy trình liên hồ chứa cho 11 lưu vực sông trên toàn quốc; phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân năm 2019-2020. Tổng cục đã xây dựng kế hoạch điều chỉnh kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 705/QĐ-TTg ngày 07 tháng 6 năm 2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Cập nhật phân vùng rủi ro thiên tai, lập bản đồ cảnh báo thiên tai.

Hoàn thiện mạng lưới trạm KTTV quốc gia

Tổng cục đã rà soát và thống nhất trên toàn mạng lưới trạm KTTV quốc gia về số lượng trạm, danh mục chủng loại máy, thiết bị đang sử dụng trên mạng lưới; thống kê danh sách các trạm KTTV ảnh hưởng hồ chứa thủy điện, thủy lợi, vi phạm hành lang kỹ thuật, đề xuất kiến nghị giải pháp thực hiện; rà soát lược bỏ từng bước hoạt động quan trắc thủ công đối với các trạm KTTV hạng III có yếu tố quan trắc tự động và đề xuất kiến nghị giải pháp thực hiện. Tổng cục đã văn bản đến UBND các tỉnh/thành về việc phối hợp bảo vệ hành lang kỹ thuật công trình KTTV; chỉ đạo các các Đài KTTV khu vực bảo vệ công trình KTTV, nâng cao vai trò, trách nhiệm quản lý, chủ động, tích cực phối hợp với các đơn vị chức năng của địa phương trong công tác bảo vệ công trình KTTV.

Đối với công tác Quản lý hệ thống KTTV chuyên dùng: Theo dõi tình hình triển khai thực hiện Luật KTTV và các văn bản dưới luật tại các địa phương. Quản lý hoạt động của chủ công trình phải quan trắc, cung cấp thông tin, dữ liệu KTTV.

Đảm bảo ổn định công tác thông tin, dữ liệu KTTV

Trung tâm Thông tin và Dữ liệu KTTV đảm bảo sự hoạt động ổn định của hệ thống máy chủ, các hệ thống thông tin chuyên ngành KTTV thông suốt trong mọi tình huống; thu thập, xử lý, lưu trữ số liệu KTTV đầy đủ, chính xác; phát báo quốc tế số liệu KTTV thời gian thực đảm bảo đúng quy định của WMO; đảm bảo cổng trao đổi thông tin dữ liệu KTTV phục vụ dự báo KTTV giữa các đơn vị trong và ngoài Tổng cục KTTV.

Trung tâm đã cung cấp thông tin phục vụ công tác điều tra quản lý rừng tại Lâm Đồng; cung cấp thông tin thời tiết Quảng Nam để phục vụ điều tra tai nạn; đánh giá ảnh hưởng của việc xây dựng các công trình thủy điện khu vực Tây Nguyên đến hạn hán, xâm nhập mặn ĐBSCL; cung cấp số liệu phục vụ chỉ đạo ứng phó thiên tai và điều hành liên hồ chứa cho Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTT; cung cấp bản tin dự báo thời tiết biển và số liệu quan trắc các yếu tố khí tượng hải văn cho Bộ Tham mưu Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển;….

Bà Đặng Thanh Mai, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV báo cáoTổng kết công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2020

Bà Đặng Thanh Mai, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV, đại diện Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã báo cáo Tổng kết công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2020 và phương hướng hoạt động năm 2021. Cụ thể: Trong năm 2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã triển khai việc kiện toàn Ban Chỉ huy phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn (Quyết định số 454/QĐ-BTNMT ngày 20/02/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường), xây dựng Kế hoạch phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn của Ban Chỉ huy và tiến hành rà soát việc thực hiện Quy chế hoạt động của Ban Chỉ huy và sự phối hợp công tác giữa các thành viên Ban Chỉ huy với các đơn vị thuộc Bộ, đặc biệt là các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực khí tượng thuỷ văn.

Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn của Bộ đã chỉ đạo các đơn vị thuộc bộ chủ động theo dõi tình hình thiên tai để ban hành các bản tin dự báo, cảnh báo ứng phó với các loại hình thiên tai. Trong đó, Tổng cục Khí tượng Thủy văn là Cơ quan thường trực Ban Chỉ huy đã chủ động chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi và dự báo 13 cơn bão và 01 ATNĐ (có 07 cơn bão và 01 ATNĐ ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta); 24 đợt không khí lạnh; 13 đợt nắng nóng; 19 đợt mưa lớn diện rộng. Đặc biệt là tình hình hạn hán, xâm nhập mặn tại khu vực miền Trung, đồng bằng sông Cửu Long; bão, mưa lớn khu vực miền Trung trong tháng 10 và tháng 11/2020 đã được cảnh báo, dự báo từ rất sớm, góp phần tích cực vào công tác chủ động ứng phó, phòng chống thiên tai các cấp, từ Trung ương tới địa phương.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Thứ trưởng Lê Công Thành nhất trí cao với các bản báo cáo được trình bày tại Hội nghị. Các báo cáo ngắn gọn, súc tích và đã đánh giá đầy đủ các mặt công tác mà đơn vị thực hiện trong năm 2020. Năm 2020 là năm vô cùng đặc biệt, từ dịch bệnh đến thiên tai. Tổng cục KTTV đã chủ động, tích cực phối hợp, chủ động thích ứng với diễn biến dịch bệnh, thiên tai, có những phương án kịp thời vừa đảm bảo phòng tránh dịch bệnh vừa hoàn thành công việc trong suốt thời gian dịch bệnh. Về mặt thiên tai: Ngay từ đầu năm 2020 tình hình diễn biến khô hạn, xâm nhập mặn đã hết hết sức nghiêm trọng nhưng nhờ sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị thì thiệt hại do hạn mặn gây ra đã được giảm thiểu triệt để.

Đợt bão lũ miền Trung liên tục vừa qua, mặc dù anh em KTTV đã cống hiến, dồn toàn bộ sức lực, hy sinh gia đình, trong lũ người ta đi tránh lũ mình ở lại đo lũ, bám lũ nhưng những thiệt hại do thiên tai vẫn còn lớn, điều đó cũng đặt ra những trăn trở để anh em KTTV làm tốt hơn nữa nhiệm vụ chính trị mà Đảng và Nhà nước giao phó nhằm giảm thiểu tối đa thiệt hại mà thiên tai gây ra.

Ông gợi mở những công việc trọng tâm Tổng cục tập trung chỉ đạo, thực hiện trong năm 2021: Năm 2020 là năm bản lề của toàn Đảng, toàn dân, là năm tổ chức Đại hội Đảng lần thứ XIII, năm bản lề của giai đoạn phát triển 5 năm, 10 năm, hướng tới kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng. Vì vậy trong năm 2021, ông đề nghị Tổng cục cần tập trung hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật đặc biệt 2 đề án của ngành: Chiến lược phát triển ngành KTTV đến năm 2030 tầm nhìn 2045 và Quy hoạch mạng lưới trạm KTTV quốc gia. “Quán triệt tinh thần đến từng cán bộ, viên chức, đây là giai đoạn có sự đổi mới lớn”, Ông nhấn mạnh. Trong 10 năm vừa qua, tất cả chúng ta đã rất nỗ lực cố gắng cùng nhau xây dựng ngành KTTV từ mạng lưới quan trắc đến dự báo, cũng chính nhờ vậy mà năm 2020 là năm thiên tai dồn dập thì công tác đo đạc thông tin, dự báo đã được cung cấp kịp thời và được Chính phủ, Thường trực Ban chỉ đạo Phòng chống thiên tai ghi nhận. Tuy nhiên trong Giai đoạn mới, với bài toán và nhu cầu lớn hơn mà xã hội nhân dân đặt ra thì Ngành cần có sự thay đổi cơ bản hơn nữa từ mạng lưới quan trắc, đầu tư từ ngân sách tiết kiệm hơn mà mạng lưới quan trắc dày hơn, kịp thời hơn. Đây là bài toán lớn cần tập trung trí tuệ của toàn ngành KTTV và các đơn vị liên quan.

Đẩy nhanh triển khai các chương trình lớn: tiếp tục hiện đại hóa công nghệ dự báo KTTV, chi tiết hóa các bản tin KTTV nguy hiểm, bản tin càng ít lời, càng nhiều bảng biểu, con số, cụ thể cho từng đối tượng càng tốt. Bản tin dễ sử dụng cho từng đối tượng. Tổ chức lại hệ thống làm việc có các dự báo viên làm việc với người sử dụng bản tin để điều chỉnh bản tin cho phù hợp.

Ứng dụng công nghệ mới: Big Data, tận dụng số liệu của mỗi cá nhân, khuyến khích các thông tin, dữ liệu, xã hôi hóa ngành KTTV. Tập trung ứng dụng công nghệ của cuộc cách mạng 4.0 đặc biệt là trí tuệ nhân tạo. Ngành KTTV đứng trước những cơ hội mới cũng như những thách thức vô cùng to lớn. Vì vậy phải có những thay đổi mạnh mẽ hơn nữa.

Cũng tại Hội nghị, Thứ trưởng Lê Công Thành và Tổng cục trưởng Trần Hồng Thái đã trao các danh hiệu thi đua cho các cá nhân và tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác. Cụ thể: Huân chương lao động hạng Hai cho ông Tạ Đăng Hoàn, nguyên Giám đốc Đài KTTV Tây Nguyên, bà Hoàng Thị Kim Hoa, nguyên Phó Giám đốc Đài KTTV khu vực Tây Bắc và Huân chương lao động hạng Ba cho ông Dương Văn Khánh, nguyên Giám đốc Trung tâm Quan trắc KTTV. Cờ thi đua của Bộ Tài nguyên và Môi trường: Văn phòng Tổng cục KTTV, Đài KTTV khu vực Trung Trung Bộ, Vụ Tổ chức Cán bộ. Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường: Văn phòng Tổng cục, Vụ Tổ chức Cán bộ, Trung tâm Quan trắc KTT, Bà Đặng Thanh Mai và Bà Đỗ Thi Thu Huyền. Bằng khen Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thông cho Ông Vũ Đức Long.

Thứ trưởng Lê Công Thành và Tổng cục trưởng Trần Hồng Thái đã trao các danh hiệu thi đua cho các cá nhân và tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác

Toàn cảnh Hội nghị

Bài và ảnh: Bùi Dịu - Thu Hằng