Nghịch nhiệt và gia tăng ô nhiễm không khí tại Hà Nội

Khi xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt, lớp nghịch nhiệt đóng vai trò như một “chiếc mũ” và dừng quá trình xáo trộn trong bầu khí quyển, khiến cho các chất ô nhiễm bị giữ lại trong môi trường không khí. Quá trình này làm nồng độ các chất ô nhiễm tăng cao khiến chất lượng môi trường không khí tại lớp gần bề mặt đất bị suy giảm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người (ĐH Tài nguyên và môi trường Hà Nội).

Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, chất lượng môi trường không khí tại thủ đô Hà Nội đang bị ô nhiễm và dự báo mức độ ô nhiễm sẽ ngày một tăng cao. Hiện tượng nghịch nhiệt với đặc điểm khiến không khí bên dưới nó ổn định không thể khuếch tán lên cao là một phần nguyên nhân làm chất lượng môi trường không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng hơn trong khoảng thời gian trên. Người cao tuổi và trẻ em là nhóm người nhạy cảm về chịu nhiều ảnh hưởng đối với sự suy giảm chất lượng không khí đặc biệt với các bệnh về đường hô hấp, bệnh liên quan đến tim mạch. Khoảng thời gian xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt thống kê được theo nghiên cứu này trùng với khoảng thời gian mà chất lượng môi trường không khi tại thủ đô Hà Nội được đánh giá là ô nhiễm nghiêm trọng là nguyên nhân chính làm gia tăng các bệnh về đường hô hấp và tim mạch trong cộng đồng. Như vậy, kết quả của nghiên cứu bước đầu chứng minh được rằnghiện tượng nghịch nhiệt có ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng dân cư sống tại TP. Hà Nội với mối tương quan theo chiều hướng tác động bất lợi trên nhóm người cao tuổi. (Trịnh Thị Thủy và cộng sự).

Hình minh họa ô nhiễm không khí với tác động của nghịch nhiệt

Nghịch nhiệt là hiện tượng thời tiết thường xảy ra. Tuy nhiên chúng ta không thể đổ lỗi ô nhiễm không khí cho hiện tượng này. Các hoạt động kinh tế xã hội: giao thông, xây dựng, vệ sinh, môi trường, cư dân đông đúc v.v. là các tác nhân chủ yếu gây gia tăng thành phần gây ô nhiễm trong không khí hiện nay tại các đô thị. Nghịch nhiệt xảy ra trong bối cảnh hàm lượng các yếu tố gây ô nhiễm không khí gia tăng sẽ càng làm tình trạng ô nhiễm tồi tệ hơn.

Ô nhiễm không khí có thể một phần do nghịch nhiệt. Hiện tượng này xảy ra khi càng lên cao, nhiệt độ không khí càng cao (ngược với quy luật thông thường là càng lên cao, nhiệt độ càng thấp). Lớp nghịch nhiệt này giống như một cái mũ, ngăn chất ô nhiễm phát tán lên cao. Nếu phân bố nhiệt thông thường thì dễ dàng làm không khí ở mặt đất lên cao mang theo các chất ô nhiễm, phân tử khí. Cùng một lượng chất ô nhiễm sẽ được trải đều trên một lớp không khí dầy thì nồng độ ô nhiễm giảm đi. Thế nhưng khi xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt vào mùa này, cùng một lượng chất ô nhiễm đó chỉ nén lại làm nồng độ ô nhiễm đậm đặc hơn.

Tin KHCN