Báo cáo tình trạng tài nguyên nước toàn cầu về các dòng sông, nước mặt và sông băng (phần cuối)

Tổ chức Khí tượng Thế giới đã công bố báo cáo Tình trạng Tài nguyên Nước Toàn cầu đầu tiên nhằm đánh giá tác động của biến đổi khí hậu, môi trường và xã hội đối với tài nguyên nước của Trái đất

Dòng chảy

Các khu vực rộng lớn trên toàn cầu ghi nhận khô hạn hơn so với điều kiện bình thường trong năm 2021, so với mức trung bình của chu kỳ cơ sở thủy văn 30 năm. Những khu vực này bao gồm khu vực Rio de la Plata của Nam Mỹ, nơi hạn hán kéo dài đã ảnh hưởng đến khu vực kể từ năm 2019, Nam và Đông Nam Amazon, và các lưu vực ở Bắc Mỹ bao gồm lưu vực sông Colorado, Missouri và Mississippi.

Ở Châu Phi, các con sông như Niger, Volta, Nile và Congo có lưu lượng ít hơn bình thường vào năm 2021. Tương tự, các con sông ở các vùng của Nga, Tây Siberia và Trung Á có lưu lượng thấp hơn mức trung bình vào năm 2021. Lưu lượng sông trên mức bình thường ở một số lưu vực Bắc Mỹ, Bắc Amazon và Nam Phi (Zambezi và Orange), cũng như Trung Quốc (lưu vực sông Amur) và miền bắc Ấn Độ. Khoảng một phần ba các khu vực được phân tích phù hợp với mức trung bình 30 năm.

Các hiện tượng lũ lụt nghiêm trọng với nhiều thương vong đã được báo cáo, trong số những nơi khác, từ Trung Quốc (tỉnh Hà Nam), miền bắc Ấn Độ, Tây Âu và các quốc gia bị ảnh hưởng bởi xoáy thuận nhiệt đới, chẳng hạn như Mozambique, Philippines và Indonesia. Ethiopia, Kenya và Somalia đã phải đối mặt với nhiều năm liên tiếp có lượng mưa dưới mức trung bình gây ra hạn hán trong khu vực.

Lượng nước mặt

Lưu trữ nước trên cạn là tất cả nước trên bề mặt đất và dưới bề mặt. Vào năm 2021, trữ lượng nước trên mặt đất được phân loại là dưới mức bình thường (so với mức trung bình được tính toán từ năm 2002-2020) ở bờ biển phía Tây của Hoa Kỳ, ở khu vực trung tâm của Nam Mỹ và Patagonia, Bắc Phi và Madagascar, Trung Á và Trung Mỹ. Đông, Pakistan và Bắc Ấn Độ. Số liệu này cao hơn mức bình thường ở khu vực trung tâm của Châu Phi, khu vực phía bắc của Nam Mỹ, đặc biệt là lưu vực sông Amazon và khu vực phía bắc của Trung Quốc.

Trên cơ sở dài hạn hơn, báo cáo đã chỉ ra một số điểm nóng có xu hướng tiêu cực trong việc trữ nước trên mặt đất. Chúng bao gồm lưu vực sông Rio São Francisco của Brazil, Patagonia, đầu nguồn sông Hằng và sông Ấn, cũng như tây nam Hoa Kỳ. Ngược lại, Vùng Great Lakes thể hiện sự bất thường tích cực, cũng như lưu vực Niger, Rạn nứt Đông Phi và lưu vực Bắc Amazon.

Nhìn chung, xu hướng tiêu cực mạnh hơn xu hướng tích cực. Một số điểm nóng trở nên trầm trọng hơn do khai thác quá mức nước ngầm để tưới tiêu. Sự tan chảy của băng tuyết cũng có tác động đáng kể ở một số khu vực bao gồm Alaska, Patagonia và dãy Himalaya.

Tầng nước lạnh

Tầng lạnh (sông băng, tuyết phủ, chỏm băng và, nếu có, băng vĩnh cửu) là hồ chứa nước ngọt tự nhiên lớn nhất thế giới. Núi thường được gọi là “tháp nước” tự nhiên vì chúng là nguồn cung cấp nước ngọt cho khoảng 1,9 tỷ người.

Những thay đổi đối với tài nguyên nước trong tầng lạnh ảnh hưởng đến an ninh lương thực, sức khỏe con người, tính toàn vẹn và duy trì hệ sinh thái, đồng thời dẫn đến những tác động đáng kể đến sự phát triển kinh tế và xã hội. Những thay đổi như vậy cũng gây ra các mối nguy hiểm như lũ sông và lũ quét do sự bùng nổ của hồ băng.

Với nhiệt độ tăng, lượng nước chảy qua sông băng hàng năm thường tăng lên lúc đầu, cho đến khi đạt đến một điểm ngoặt, thường được gọi là "mực nước đỉnh", khi đó lượng nước chảy ra giảm xuống. Các dự báo dài hạn về những thay đổi trong dòng chảy của sông băng và thời điểm nước đạt đỉnh là đầu vào chính cho các quyết định thích ứng dài hạn. Các đánh giá trong tương lai về Tình trạng Tài nguyên Nước Toàn cầu của WMO sẽ tạo động lực để đánh giá thường xuyên những thay đổi trong tầng lạnh và sự biến đổi của tài nguyên nước, ở cấp độ lưu vực và khu vực.

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://public.wmo.int/en/media/press-release/state-of-global-water-resources-report-informs-rivers-land-water-storage-and