Các ngọn núi cao ở châu Á thường tích trữ nhiều nước ngọt trong tuyết và sông băng hơn bất kỳ nơi nào trên Trái đất ngoài các cực, và hơn một tỷ người dựa vào nguồn nước đó để ăn uống và tưới tiêu. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các ước tính vệ tinh và dữ liệu lượng mưa được mô hình hóa để dự báo mức độ thay đổi của lượng mưa trong khu vực có thể ảnh hưởng đến tần suất trượt lở đất. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng nhiệt độ ấm lên sẽ gây ra mưa lớn hơn ở một số khu vực và điều này có thể dẫn đến tăng hoạt động lở đất ở khu vực biên giới Trung Quốc và Nepal.
Mô hình cho thấy nguy cơ sạt lở đối với các ngọn núi cao ở Châu Á đang gia tăng trong những tháng mùa hè giai đoạn 2061-2100, do các trận mưa ngày ngày càng thường xuyên và dữ dội. Mưa gió mùa hè có thể làm mất ổn định sườn núi dốc, gây ra lở đất. Ảnh chụp: vệ tinh NASA
Mưa lớn, giống như những cơn mưa trong mùa gió mùa từ tháng 6 đến tháng 9, có thể gây ra lở đất trên địa hình dốc, tạo ra những thảm họa từ phá hủy các thị trấn đến cắt đứt nguồn cung cấp nước uống và mạng lưới giao thông. Vào mùa hè 2019, lũ lụt và gió mùa ở Nepal, Ấn Độ và Bangladesh đã khiến hơn 7 triệu người phải di rời nơi ở. Để dự đoán sự thay đổi khí hậu sẽ ảnh hưởng đến lở đất như thế nào, các nhà nghiên cứu cần biết sự thay đổi của các trận mưa trong tương lai sẽ như thế nào. Đến hiện tại, nghiên cứu đưa ra dự đoán sạt lở thường dựa vào dữ liệu hồ sơ về các vụ sạt lở đất trong quá khứ hoặc các mô hình ước tính lượng mưa phổ biến.
Tác động toàn diện của con người làm tăng nguy cơ sạt lở sẽ phụ thuộc vào việc biến đổi khí hậu ảnh hưởng như thế nào đến sông băng và cũng như sự thay đổi trong cách dân số và cộng đồng. Khi đánh giá các mô hình dự báo trong bối cảnh theo năm kịch bản dân số khác nhau, nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng hầu hết cư dân trong khu vực sẽ phải đối mặt với nhiều vụ lở đất hơn trong tương lai bất kể kịch bản nào, nhưng tỉ bị ảnh hưởng trực tiếp của hiện tượng sạt sẽ cao hơn khoảng 20%.
Thống kê các vụ sạt lở toàn cầu của NASA bao gồm hơn 1.000 bản ghi về lở đất ở vùng núi cao ở châu Á từ năm 2007 đến 2017. Một số vụ thiên tai đã gây ra hàng trăm hoặc hàng ngàn trường hợp tử vong. Ảnh chụp: vệ tinh NASA
Nghiên cứu cũng cho thấy những kết quả khả năng mới trong việc giúp những người ra quyết định chuẩn bị cho những thảm họa trong tương lai, cả ở vùng núi cao châu Á và các khu vực khác, theo Kirschbaum, thành viên của dự án nghiên cứu.
Hy vọng của chúng tôi là mở rộng nghiên cứu đến các khu vực khác trên thế giới có nguy cơ sạt lở tương tự, bao gồm Alaska và Appalachia ở Hoa Kỳ, ông Sarah Kapnick, nhà khoa học vật lý tại Phòng thí nghiệm Động lực học địa vật lý NOAA và đồng tác giả của nghiên cứu cho hay. Chúng tôi đã phát triển một phương pháp, tìm ra cách làm việc cùng nhau trên một khu vực cụ thể và bây giờ chúng tôi muốn nghiên cứu Hoa Kỳ để tìm hiểu những mối nguy hiểm hiện tại và trong tương lai.
Biên dịch: Thanh Tâm
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)