Đông Nam Âu đã trải qua nhiều hiện tượng khí tượng và thủy văn nghiêm trọng trong những năm gần đây. Lượng mưa lớn đã gây ra lũ lụt và lở đất. Hạn hán đã làm tăng tỷ lệ cháy rừng. Người dân đã chịu đựng những thời kì nắng nóng và sóng lạnh kéo dài, cũng như giông bão và mưa đá dữ dội. Những mối nguy hiểm tự nhiên này đã có tác động đáng kể: như cướp đi sinh mạng của rất nhiều người, tài sản và cơ sở hạ tầng bị hư hại, và chức năng của các ngành quan trọng bị suy yếu. Báo cáo đánh giá lần thứ năm của Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) cho thấy rằng sẽ có sự gia tăng rõ rệt về tần suất của thời tiết và khí hậu khắc nghiệt trong tương lai, đặc biệt là sóng nhiệt, hạn hán và mưa lớn. Điều này sẽ làm tăng nhu cầu cảnh báo sớm cho các cộng đồng đang bị đe dọa từ các nguy cơ tự nhiên đó cũng như cần phải chuẩn bị nhiều hơn trong các cộng đồng đó để cải thiện khả năng phục hồi của họ. WMO đã khởi xướng Hệ thống tư vấn cảnh báo sớm về nhiều mối nguy hiểm ở Đông Nam Âu (XEM-MHEWS-A) vào năm 2016 để hỗ trợ các thành viên trong khu vực đạt được các mục tiêu này. Dự án này dựa trên kết quả của một số dự án gần đây trong khu vực liên quan đến giảm thiểu rủi ro thiên tai được thực hiện với sự tài trợ của Liên minh châu Âu, các cơ quan của Liên Hợp Quốc, Ngân hàng Thế giới và một số tổ chức quốc tế và quốc gia khác.
Dự án XEM-MHEWS-A này sẽ mang lại lợi ích cho Dịch vụ Khí tượng Thủy văn Quốc gia của các Thành viên WMO trong khu vực - đó là Albania, Bosnia-Herzegovina, Bulgaria, Croatia, Síp, Hy Lạp, Hungary, Israel, Jordan, Lebanon, Bắc Macedonia, Cộng hòa của Moldova, Montenegro, Romania, Serbia, Slovenia, Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine. Ban chỉ đạo dự án, bao gồm các Giám đốc của NMHS của các quốc gia thành viên WMO được liệt kê ở trên, sẽ quản lý hệ thống tư vấn được phát triển theo dự án.
Các dự án trước đây đã chứng minh rằng cần phải tăng cường hợp tác khu vực để giải quyết các lỗ hổng trong dự báo và cung cấp cảnh báo ở cấp quốc gia và khu vực, đặc biệt là ở các khu vực xuyên biên giới. Để đạt được điều này, việc phát triển hệ thống tư vấn cảnh báo sớm đa nguy hiểm trong khu vực - bao gồm thông tin và công cụ cho các nhà dự báo tại Dịch vụ Khí tượng Thủy văn Quốc gia (NMHS) và hệ thống cảnh báo sớm quốc gia hài hòa - là điều cần thiết. Sự phát triển của XEM-MHEWS-A sẽ hỗ trợ các NMHS hoàn thành nhiệm vụ đưa ra những cảnh báo kịp thời và chính xác nhằm giảm thiểu tác động đến con người, cơ sở hạ tầng và ngành công nghiệp của các sự kiện thời tiết nguy hiểm và bảo vệ cuộc sống và sinh kế của người dân.
XEM-MHEWS-A sẽ cung cấp cho các nhà dự báo cách hoạt động các công cụ hiệu quả và đã được thử nghiệm để dự báo các sự kiện thời tiết nguy hiểm và các tác động có thể có của chúng để cải thiện tính chính xác của các cảnh báo và sự liên quan của chúng với các bên liên quan và người dùng. Trên một nền tảng ảo duy nhất, hệ thống sẽ thu thập thông tin, sản phẩm và công cụ hiện có để cung cấp các dự báo và cảnh báo chính xác để hỗ trợ việc ra quyết định liên quan đến nguy hiểm của chính quyền quốc gia. Hơn nữa, hệ thống sẽ hoạt động như một nền tảng hợp tác, nơi các nhà dự báo từ các quốc gia khác nhau có thể cùng nhau xác định các mối nguy tiềm ẩn và tác động của chúng, đặc biệt là khi nguy cơ thời tiết có thể có tác động tiềm tàng ở nhiều quốc gia.
Hệ thống XEM-MHEWS-A là một nền tảng tương tác trực tuyến giúp các dự báo viên đưa ra được những dự báo chuẩn xác nhất.
Mục tiêu tổng thể của dự án XEM-MHEWS-A là
- Tăng cường hợp tác khu vực thông qua việc tận dụng các năng lực quốc gia, khu vực và toàn cầu để phát triển các dự báo, tư vấn và cảnh báo khí tượng thủy văn được cải thiện, sẽ góp phần giảm thiểu tổn thất về người và giảm thiệt hại và thiệt hại kinh tế
- Tăng cường hệ thống MHEWS quốc gia bằng cách cung cấp các công cụ và dữ liệu quan sát, dự báo và quan sát khu vực và tiểu khu vực cho các quốc gia tham gia và các đối tượng khác
- Để thực hiện các dự báo dựa trên tác động và năng lực cảnh báo dựa trên rủi ro góp phần vào việc ra quyết định sáng suốt hơn của chính phủ quốc gia, cơ quan quản lý thảm họa, cơ quan nhân đạo và NGOs.
- Dự báo và cảnh báo hài hòa giữa các NMHS, đặc biệt là ở các khu vực xuyên biên giới trong khu vực
- Tăng khả năng dự báo hoạt động của nhân viên NMHS
Giai đoạn đầu tiên của dự án XEM-MHEWS-A trong năm 2016-2017 được hỗ trợ bởi Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), Văn phòng Hỗ trợ Thảm họa Nước ngoài của Hoa Kỳ ($ 580.000). Trong giai đoạn khởi đầu này, một Kế hoạch thực hiện chi tiết đã được xây dựng nhằm cung cấp các hướng dẫn để phát triển phần kỹ thuật của hệ thống và cho tất cả các hoạt động cần thiết để thiết lập các hoạt động của hệ thống tư vấn vào giữa năm 2023. Ngoài ra, kế hoạch xem xét cấu trúc quản trị và các khía cạnh quản lý khác của việc thực hiện dự án. Kế hoạch này được phát triển như một nỗ lực chung giữa WMO, NMHS của khu vực và nhiều cộng tác viên, bao gồm Trung tâm Khí tượng Chuyên ngành, các tổ chức nghiên cứu, Hiệp hội dự báo thời tiết số, và các dịch vụ khí tượng thủy văn và châu Âu của Hoa Kỳ.
Giai đoạn thứ hai của dự án XEM-MHEWS-A đã bắt đầu vào tháng 2 năm 2018 và được Ngân hàng Thế giới hỗ trợ thông qua Cơ sở toàn cầu về giảm thiểu và phục hồi thảm họa và Liên minh châu Âu (1.820.000 đô la). Giai đoạn dự án này sẽ là khởi đầu triển khai XEM-MHEWS-A, được trình bày rộng rãi trong bản kế hoạch thực hiện. Giai đoạn dự án này tập trung vào phát triển hệ thống mô hình thủy văn vận hành thử nghiệm cho XEM-MHEWS-A.
XEM-MHEWS-A sẽ cung cấp cho các nhà dự báo hoạt động các công cụ hiệu quả và đã được thử nghiệm để dự báo các sự kiện thời tiết nguy hiểm và các tác động có thể có để cải thiện tính chính xác của các cảnh báo và sự liên quan của chúng với các bên liên quan và người dùng. Trên một nền tảng ảo duy nhất, hệ thống sẽ thu thập thông tin, sản phẩm và công cụ hiện có để cung cấp các dự báo và cảnh báo chính xác để hỗ trợ việc ra quyết định liên quan đến nguy hiểm của chính quyền quốc gia. Hơn nữa, hệ thống sẽ hoạt động như một nền tảng hợp tác, nơi các nhà dự báo từ các quốc gia khác nhau có thể cùng nhau xác định các mối nguy tiềm ẩn và tác động của chúng, đặc biệt là khi nguy cơ thời tiết có thể có tác động tiềm tàng ở nhiều quốc gia.
Biên dịch: Thanh Tâm
.jpg)
.jpg)
.jpg)
