Biến đổi khí hậu đang biến đổi Bắc Cực

Báo cáo Bắc Cực năm 2022 của Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA) được biên soạn bởi 147 chuyên gia từ 11 quốc gia đã cung cấp cái nhìn sâu sắc quan trọng về sự thay đổi nhanh chóng ở Bắc Cực và tác động của nó đối với môi trường, hệ sinh thái, nền kinh tế và cộng đồng địa phương. Đây được coi là một trong những bằng chứng quan trọng về sự thay đổi trong hệ thống Trái đất đang được cộng đồng WMO giám sát.

Tiến sĩ Rick Spinrad, Quản trị viên NOAA cho biết: "Báo cáo Bắc Cực năm 2022 nhấn mạnh sự cấp bách phải đối mặt với khủng hoảng khí hậu bằng cách giảm khí nhà kính và thực hiện các bước để trở nên kiên cường hơn",

Những nội dung chính trong báo cáo năm nay bao gồm:

Nhiệt độ không khí hàng năm ở Bắc Cực từ tháng 10 năm 2021 đến tháng 9 năm 2022 là đợt nóng thứ sáu kể từ năm 1900, tiếp tục xu hướng kéo dài hàng thập kỷ, trong đó nhiệt độ không khí ở Bắc Cực ấm lên nhanh hơn mức trung bình toàn cầu, bảy năm ấm nhất của Bắc Cực kể từ năm 1900 là bảy năm qua.

Phạm vi (độ che phủ) biển băng ở Bắc Cực cao hơn so với nhiều năm gần đây, nhưng thấp hơn nhiều so với TBNN. Phạm vi băng nhiều năm, độ dày và khối lượng băng biển tăng trở lại sau mức gần như thấp kỷ lục vào năm 2021, nhưng ở dưới các điều kiện trong thập niên 1980 và 1990, với băng già hơn cực kỳ hiếm. Vùng nước mở phát triển gần Bắc Cực trong phần lớn mùa hè, cho phép khách du lịch và tàu nghiên cứu ở vùng cực dễ dàng tiếp cận. Tuyến đường biển phía Bắc và Lối đi Tây Bắc phần lớn cũng được mở.

Hồ sơ vệ tinh từ năm 2009 đến 2018 cho thấy lưu lượng tàu hàng hải ở Bắc Cực ngày càng tăng khi băng biển giảm. Sự gia tăng lưu lượng đáng kể nhất đang xảy ra giữa các tàu đi từ Thái Bình Dương qua Eo biển Bering và Biển Beaufort. Điều này mở ra các cơ hội kinh tế cho các tuyến thương mại mới và cũng gây ra những căng thẳng tiềm tàng do con người gây ra đối với người dân và hệ sinh thái Bắc Cực.

Mùa tuyết ở Bắc Cực 2021-2022 chứng kiến ​​sự kết hợp của tuyết tích tụ trên mức trung bình nhưng tuyết tan sớm, phù hợp với xu hướng dài hạn là rút ngắn mùa tuyết ở một số khu vực.

Hiện tượng ẩm ướt hơn bình thường chiếm ưu thế trên phần lớn Bắc Cực từ tháng 10 năm 2021 đến tháng 9 năm 2022. Lượng mưa đã tăng đáng kể kể từ những năm 1950 trên tất cả các mùa và bộ dữ liệu. Các hiện tượng mưa lớn phổ biến hơn ở Bắc Đại Tây Dương, trong khi phần lớn ở trung tâm Bắc Cực cho thấy sự gia tăng trong những ngày ẩm ướt liên tiếp và giảm trong những ngày khô hạn liên tiếp. Tháng 10 năm 2021 đến tháng 9 năm 2022 là năm ẩm ướt thứ 3 trong 72 năm qua.

Bão Merbok, tấn công bờ biển phía tây Alaska vào giữa tháng 9, mang theo một cơn bão có sức tàn phá khủng khiếp khiến các ngôi nhà bị bong khỏi nền móng và cơ sở hạ tầng bị hư hại ở một số cộng đồng ven biển và sông.

Dải băng Greenland mất băng vào năm 2022, năm mất băng thứ 25 liên tiếp. Vào tháng 9 năm 2022, dải băng Greenland có hiện tượng ấm lên vào cuối mùa chưa từng có, tạo ra tình trạng tan chảy trên bề mặt hơn 36% dải băng vào ngày 3 tháng 9, bao gồm cả đỉnh của dải băng Greenland ở độ cao 10.500 feet. Điều này xảy ra sau sự kiện tan chảy bề mặt lớn vào ngày 18 tháng 7 được quan sát thấy trên 42% bề mặt dải băng Greenland.

Nhiệt độ bề mặt nước biển vào tháng 8 năm 2022 tiếp tục cho thấy xu hướng ấm lên đã được quan sát thấy kể từ năm 1982 đối với phần lớn Bắc Băng Dương không có băng. Ở biển Barents và Laptev, nhiệt độ bề mặt biển trung bình tháng 8 năm 2022 ấm hơn từ 3,5 đến 5,5 độ F (2 đến 3°C) so với giá trị trung bình tháng 8 năm 1991–2020 trong khi nhiệt độ bề mặt biển tháng 8 mát mẻ bất thường là 5,4 độ F (3 độ độ C) thấp hơn xu hướng xảy ra ở Biển Chukchi, có khả năng là do băng biển vào cuối mùa hè ở khu vực bị gió giữ cố định. Báo cáo Bắc Cực năm nay cũng có chương toàn diện nhất trong lịch sử 17 năm của báo cáo hàng năm về cách người bản địa Bắc Cực cảm nhận những thay đổi môi trường mạnh mẽ này và cách cộng đồng của họ giải quyết những thay đổi.

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://public.wmo.int/en/media/news/climate-change-transforming-arctic