Ấn Độ: BĐKH ở Ladakh ảnh hưởng nghiêm trọng đến nông nghiệp

Ladakh là một sa mạc lạnh, làm cho nông nghiệp khó khăn do khí hậu khô hạn. Chính điều này đã gây ảnh hưởng đến cuộc sống của nông dân. Ảnh: Hridayesh Joshi

T. Namgyal, một nông dân 65 tuổi sống ở làng Hunder thuộc Thung lũng Nubra đã chứng kiến sự khan hiếm nước ngày càng tăng ở Ladakh. “Trong vài thập kỷ qua, lượng tuyết rơi giảm đáng kể và hiện tại có rất ít nước ở sông và suối”, ông nói.

“Trước đó, có rất nhiều tuyết rơi trong khu vực này. Trong khoảng 20-30 năm trước, đèo Khardung-La sẽ đóng cửa trong 6 tháng. Bây giờ tuyết rơi ít và nó đã ảnh hưởng đến mực nước của các dòng sông và suối của chúng ta. Vụ mùa của chúng tôi đã thất thu do thiếu nước” - Namgyal chia sẻ.

T. Namgyal, một nông dân sống ở làng Hunder thuộc thung lũng Nubra ở Ladakh cho biết lượng tuyết rơi đã giảm mạnh, ảnh hưởng đến sự sẵn có của nước tưới cho rau và hoa màu. Ảnh: Hridayesh Joshi

Tác động xấu của sự khan hiếm nước đến ngành nông nghiệp không chỉ giới hạn ở khu vực của ông. Namgyal nói tất cả các làng trong khu vực này phải đối mặt với cùng một vấn đề như vậy. Trong làng Khardung nằm cách Hunder gần 100 km, nông dân 45 tuổi Nurboo cũng có câu chuyện tương tự. Ông cho rằng không chỉ nguồn cung cấp nước giảm mà nước bây giờ còn có trong ít ngày hơn.

Đứng trong cánh đồng của mình, Nurboo chỉ về phía những ngọn núi. “Anh có thấy không? Trước đó những ngọn núi này bị tuyết bao phủ. Bây giờ không có tuyết và sông băng tan chảy. Nước đã giảm trong các dòng suối này và suối thường khô. Chúng tôi lo ngại vấn đề sẽ tăng lên trong những năm tới” – Nurboo nói.

Các con số đáng báo động. Lượng mưa hàng năm ở Ladakh đã thâm hụt từ 50-80% từ năm 2013 - 2017 và năm 2016 là năm có lượng mưa thấp kỷ lục.

Ladakh là một sa mạc lạnh và khí hậu khô cằn của nó gây ra sự khắc nghiệt cho nông nghiệp. Gần 90% nông dân ở Ladakh phụ thuộc vào nước chảy do tuyết tan để tưới tiêu. Các nhà khoa học cho rằng vấn đề nước trong khu vực này chủ yếu là do biến đổi khí hậu. Nhiệt độ trung bình của Ladakh đã tăng 3 độ C trong 4 thập kỷ qua. Điều này đã gây ra ít tuyết rơi và tuyết rơi nhanh hơn ở các vùng cao hơn.

Ở phía Tây dãy Himalaya, lớp băng sông đã giảm gần 20% và một số sông băng đang đối mặt với mối đe dọa sinh tồn. Các chuyên gia cho rằng sự nóng lên toàn cầu đã ảnh hưởng đến mô hình lượng mưa bất lợi ở những vùng cao hơn này.

Kết quả là năng suất cây trồng cho nông dân như Nurboo và Namgyal đã bị ảnh hưởng nặng nề. Sản lượng của một số loại cây trồng giảm 30-50% trong vài năm qua. Các loại cây trồng như khoai tây, lúa mạch, củ cải, cây củ cải và đậu Hà Lan đã phải hứng chịu tình trạng không có sẵn nước.

Bên cạnh tuyết rơi thấp hơn, sự bùng nổ gần đây trong du lịch cũng đã ảnh hưởng đến tình trạng sẵn có của nước ở Ladakh. Ảnh: Hridayesh Joshi

Gần làng Diskit ở Nubra, phụ nữ cho rằng việc trồng cỏ và làm thức ăn gia súc cũng khó khăn. "Nông nghiệp đã trở nên khó khăn, trong khi chúng tôi cũng phụ thuộc vào chăn nuôi. Cỏ hiện không mọc cao và dày trên cánh đồng như những lần trước đó. Điều này đã làm phức tạp vấn đề của chúng ta” – Amina, 55 tuổi cho biết.

Sông Shyok ở Thung lũng Nubra, một nhánh của sông Indus là một trong những con sông lớn nhất ở Ladakh bắt nguồn từ sông băng Rimo. Ảnh: Hridayesh Joshi

Vibha Dhawan, một nhà khoa học nông nghiệp thuộc Viện Năng lượng và Tài nguyên có trụ sở tại Delhi (TERI) cho rằng vấn đề này không chỉ giới hạn ở Ladakh. Tuy nhiên, các vùng có độ cao như Ladakh chắc chắn dễ bị tổn thương hơn do điều kiện địa lý và khí hậu khô cằn. "Sự khan hiếm nước ở khắp mọi nơi trên thế giới và nhiều hơn nữa ở Ấn Độ sẽ là một vấn đề. Chúng tôi có sông băng, mà không may đang tan chảy nhanh hơn. Điều đó có thể mang lại cho bạn một ấn tượng ban đầu rằng có nhiều nước sẵn có hơn nhưng cuối cùng nguồn nước đang cạn kiệt” - Vibha Dhawan cho biết.

Chống lại

Tại hạ lưu ở Leh, Thủ đô của Ladakh, người kỹ sư xây dựng và nông dân Chewang Norphel đang chống lại vấn đề nước bằng cách tạo ra các sông băng nhân tạo. Kỹ thuật của ông rất đơn giản, đó là chuyển hướng dòng nước và làm chậm tốc độ của nước trong mùa đông để nước đóng băng do nhiệt độ thấp. Để làm được điều này, Norphel đi tiên phong trong ý tưởng về kè đá trong đường đi của dòng nước, làm cho các hồ cạn dọc theo sườn dốc.

Cách khéo léo này giúp bảo tồn nước dưới dạng băng của một sông băng nhân tạo. Vào mùa xuân, băng bắt đầu tan chảy và nước có sẵn để tưới tiêu. Nhiều nông dân ở các làng khác nhau của Ladakh đã lặp lại thí nghiệm này.

Thí nghiệm của các sông băng nhân tạo đã mang lại những nguồn lợi nhuận cho nông nghiệp. Ảnh: Chewang Norphel

“Kỹ thuật của tôi rất đơn giản, và đó là tất cả về việc làm chậm tốc độ hiện tại trong mùa đông. Nó giúp giải quyết vấn đề nước tưới tiêu nhưng có một lợi thế bổ sung của sông băng nhân tạo. Nó trở thành nguồn cung cấp nước ngầm tốt, rất cần thiết ở Ladakh vì du lịch đang phát triển và mọi người đang khai thác nước ngầm để sử dụng hàng ngày” - Norphel cho biết.

Có một cách khác để bảo tồn nước được ghi nhận trong truyền thống ở Ladakh. Nhiều hộ gia đình sử dụng nhà vệ sinh khô trong nhà, nhờ đó giúp giảm tiêu thụ nước cho vệ sinh. Chất thải của con người được bao phủ bởi đất, giúp phân hủy và biến nó thành phân được sử dụng trong các cánh đồng.

Việc sử dụng nhà vệ sinh khô ở Ladakh tiết kiệm nước và giúp sản xuất phân hữu cơ mà không phải trả thêm chi phí. Ảnh: Hridayesh Joshi

Tại nhà của ông, Norphel giải thích điều này. Chỉ tay về nhà vệ sinh khô được xây dựng trong một căn phòng nhỏ, ông nói: “Sau khi sử dụng, chúng tôi thả một cái xẻng đất trong hố. Chúng tôi làm điều đó mỗi lần chúng tôi sử dụng nhà vệ sinh và sau một năm, chúng tôi làm sạch hố chứa đất và làm sạch nhà vệ sinh. Phân được sử dụng cho các cánh đồng. Tất cả đều là phân hữu cơ và chúng tôi tiết kiệm nước nhờ đó”.

Tuy nhiên, nhiều người cho rằng nỗ lực của một cá nhân không đủ để ngăn chặn cuộc khủng hoảng. Nhà nước và chính quyền trung ương có vai trò quan trọng trong việc đưa ra các biện pháp, chính sách phù hợp và cung cấp các nguồn lực để mở rộng phạm vi về những cố gắng của nông dân. Đầu tư vào công nghệ có thể là một giải pháp quan trọng vì các phương pháp như tưới nhỏ giọt và tưới tiêu chính xác có thể tiết kiệm được rất nhiều nước.

Mặt trái

Tuy nhiên, có một khía cạnh khác của sự nóng lên toàn cầu được cho là tác động tích cực của biến đổi khí hậu. Bây giờ có thể trồng nhiều loại hoa màu và rau ở Ladakh, điều không thể làm trước đó. Nông dân ngày nay trồng ớt, dưa chuột, súp lơ, cà chua, đậu bắp và thậm chí cả dưa hấu. “Nhiệt độ gia tăng đã giúp nông dân có thể trồng các loại hoa màu và rau trên. Trước đó, không ai dám nghĩ đến việc có thể trồng chúng ở vùng này - Namgyal của làng Hunder vui vẻ cho biết.

Một số nông dân ở thung lũng Nubra và các vùng khác của Ladakh cũng làm chứng cho điều này. "Chúng tôi từng có những lựa chọn hạn chế trong việc trồng các loại cây trồng như khoai tây, củ cải, đậu Hà Lan, cây củ cải và một vài loại rau khác. Tình hình hiện nay đã thay đổi” - ông Gulam Qadir, 44 tuổi cho biết.

Chewang Norphel, người đã trồng nhiều loại rau và trái cây trong khu vườn của mình ở Leh cho biết: “Tác động tiêu cực là rất lớn đối với chúng tôi nhưng hiệu quả (tác động tích cực) là chúng tôi có thể tìm thấy hơn 40-50 loài rau ở đây và có thể trồng nhiều loại cây ăn trái. Trước đây, cây ăn quả chỉ có thể được trồng ở Leh nhưng giờ đây chúng tôi có thể trồng cây ăn quả cách Leh đến 7km”.

Chewang Norphel được biết đến với tên gọi “Người đàn ông Băng” của Ladakh, là một kỹ sư xây dựng đã tiến hành thử nghiệm trong lĩnh vực nông nghiệp và bảo tồn nước. Ảnh: Hridayesh Joshi

Vậy, câu hỏi đặt ra là: Khí hậu thay đổi là tin tốt hay xấu cho nông dân ở những vùng cao?

Theo các chuyên gia, gia tăng nhiệt độ không chỉ là sự thay đổi tích cực. Các nhà khoa học cũng đang làm việc hướng tới những hạt giống mới, và giống cây mầm thích hợp cho các điều kiện mới. Các nhà nghiên cứu và các nhà khoa học đang cố gắng phát triển nhiều loại cây trồng như lúa mì chịu nhiệt. Các trung tâm nghiên cứu khác nhau đang nghiên cứu phát triển các giống mà có thể sinh trưởng trong điều kiện khí hậu thay đổi, đồng thời họ cũng đang xem xét các công nghệ có nhiều nước hơn.

"Biến đổi khí hậu không có tác động như nhau ở mọi nơi", Dhawan của TERI nói. Ấn Độ là một quốc gia rộng lớn với các vùng khí hậu nông nghiệp khác nhau, do đó, một nơi nào đó sẽ có lợi nhuận trong khi các khu vực khác sẽ chịu thiệt hại do biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, theo Dhawan, nếu xét tổng thể, Ấn Độ sẽ mất nhiều hơn được do khí hậu thay đổi.

Nguồn: Báo TN&MT