Kết luận về công tác kiểm tra tình hình thi hành pháp luật khí tượng thủy văn năm 2020 tại thành phố Hải Phòng

1. Về công tác quản lý nhà nước về khí tượng thủy văn trên địa bàn thành phố

Công tác quản lý nhà nước về khí tượng thủy văn đã được thành phố Hải Phòng quan tâm, chỉ đạo, triển khai thực hiện trên cơ sở các văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành: Thành phố đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành, hướng dẫn về công tác khí tượng thủy văn trên địa bàn; tổ chức phổ biến, tuyên truyền và hướng dẫn sâu rộng pháp luật về khí tượng thủy văn thông qua các văn bản chỉ đạo, phóng sự, tin, bài và nhiều hoạt động khác; chỉ đạo tăng cường công tác cảnh báo, dự báo khí tượng thủy văn phục vụ phòng chống giảm nhẹ thiên tai. Tuy nhiên, việc nhận thức và thực thi pháp luật về khí tượng thủy văn của một số đơn vị, tổ chức còn nhiều hạn chế đặc biệt là quy định về việc sử dụng thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn và bảo vệ hành lang an toàn kỹ thuật các trạm khí tượng thủy văn.

2. Về việc chấp hành các quy định pháp luật khí tượng thủy văn đối với chủ công trình phải quan trắc khí tượng thủy văn

Chủ công trình sân bay Cát Bi đã thực hiện khá đầy đủ các quy định đối với công trình phải quan trắc khí tượng thủy văn. Tuy nhiên, việc cung cấp thông tin, dữ liệu khí tượng thủy văn đến các cơ quan dự báo cấp trung ương và cấp thành phố của Sân bay còn chưa thực hiện đầy đủ các quy định tại Điều 5 Nghị định số 38/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật khí tượng thuỷ văn và Thông tư số 30/2018/TT-BTNMT ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Quy định kỹ thuật về quan trắc và cung cấp thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn đối với trạm khí tượng thủy văn chuyên dùng.

3. Về việc vi phạm hành lang kỹ thuật công trình trạm thủy văn Trung Trang thuộc Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Đông Bắc

Trạm thủy văn Trung Trang tại thôn Câu Thượng, xã Quang Hưng, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng là trạm thủy văn hạng I có vai trò rất quan trọng trong việc quan trắc, cung cấp thông tin, dữ liệu phục vụ công tác dự báo, cảnh báo thiên tai và các loại hình thời tiết nguy hiểm cho địa phương và khu vực đang bị vi phạm nghiêm trọng hành lang an toàn kỹ thuật do việc tổ chức xây dựng Cầu Quang Thanh.

Việc Chủ đầu tư cầu Quang Thanh triển khai thi công xây dựng công trình cầu trong phạm vi hành lang an toàn Trạm Thủy văn Trung Trang làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc quan trắc mà chưa di chuyển hoặc có biện pháp bảo đảm an toàn kỹ thuật cho trạm là vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm quy định tại Điều 8 Luật khí tượng thủy văn số 90/2015/QH13.

4. Việc chấp hành các quy định pháp luật về khai thác, sử dụng và thẩm định thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn

- Phần lớn các chủ đầu tư dự án chưa thực hiện nghiêm nhiệm vụ kiểm tra, nguồn gốc, tính đúng đắn của thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn sử dụng trong việc lập dự án đầu tư và thiết kế các công trình và thẩm quyền cung cấp thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn; một số dự án sử dụng tài liệu không rõ nguồn gốc, một số dự án sử dụng chuỗi tài liệu khí tượng thủy văn do đơn vị tư vấn tự đo đạc, quan trắc… là chưa thực hiện nghiêm các quy định về khai thác, sử dụng thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn đã được quy định cụ thể tại Luật khí tượng thủy văn và Nghị định số 38/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ.

- Tại khoản 2, Điều 29 Nghị định số 38/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật khí tượng thủy văn nêu rõ “Cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong quá trình thẩm định, thẩm tra, đánh giá chương trình, quy hoạch, kế hoạch, dự án phát triển kinh tế - xã hội có sử dụng thông tin, dữ liệu khí tượng thủy văn có trách nhiệm thẩm định, thẩm tra nguồn gốc”. Tuy nhiên, trong quá trình thẩm định các dự án Sở Giao thông vận tải thành phố Hải Phòng, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Hải Phòng đã chưa thực hiện nghiêm túc các quy định trên.

Thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn là số liệu đầu vào quan trọng quyết định giải pháp, quy mô, kết cấu công trình. Việc không kiểm tra, thẩm định nguồn gốc, tính phù hợp của các dữ liệu khí tượng thủy văn trong quá trình thiết kế, thẩm định không chỉ là chưa tuân thủ các quy định pháp luật về khí tượng thủy văn mà còn có thể để lại các hệ lụy như: mất an toàn công trình, lãng phí vốn đầu tư, giảm hiệu quả đầu tư và thất thoát nguồn thu phí từ việc khai thác, sử dụng tài liệu thông tin khí tượng thủy văn.

IV. Kiến nghị

1. Kiến nghị Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng

- Chỉ đạo các Sở, ban, ngành liên quan sớm nghiên cứu, khắc phục một số tồn tại trong công tác quản lý nhà nước về khí tượng thủy văn đã nêu trên và tiếp tục triển khai, ban hành các văn bản quản lý nhà nước về khí tượng thủy văn trên địa bàn tỉnh theo quy định tại Điều 53 Luật khí tượng thủy văn.

- Chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc Chủ công trình sân bay Cát Bi khắc phục các tồn tại trong trong việc quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng như đã nêu qua các kết quả kiểm tra; chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các chủ công trình phải phải quan trắc khí tượng thủy văn trên địa bàn thành phố thực hiện nghiêm túc việc lắp đặt, kiểm định, hiệu chuẩn các phương tiện dụng cụ, máy đo chuyên ngành khí tượng thủy văn và cung cấp các thông tin, số liệu đo đạc các yếu tố khí tượng thủy văn theo quy định nhằm đảm bảo có đủ thông tin chính xác, tin cậy, kịp thời để phục vụ công tác vận hành liên hồ chứa, dự báo, cảnh báo phòng tránh giảm nhẹ thiên tai, đảm bảo an toàn tài sản, tính mạng của nhà nước và nhân dân.

- Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực khí tượng thủy văn trên địa bàn.

- Chỉ đạo các chủ đầu tư, các đơn vị thẩm định các cấp và các đơn vị có liên quan thực hiện nghiêm quy định tại Điều 32 Luật khí tượng thủy văn và các quy định tại Nghị định 38/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật khí tượng thủy văn trong việc khai thác sử dụng thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn đối với các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, nhằm đảm bảo hiệu quả, an toàn công trình khi đưa vào sử dụng, không gây lãng phí trong quá trình thực hiện đầu tư các dự án và không gây thất thoát nguồn thu phí trong việc khai thác, sử dụng tài liệu thông tin khí tượng thủy văn theo quy định hiện hành. Đối với các công trình, dự án đã triển khai có sử dụng dữ liệu khí tượng thủy văn chưa rõ nguồn gốc, chưa đảm bảo quy định đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố tổ chức rà soát và có giải pháp phù hợp nhằm đảm bảo an toàn cho công trình trong quá trình khai thác sử dụng.

- Đối với việc vi phạm hành lang kỹ thuật công trình trạm thủy văn Trung Trang thuộc Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Đông Bắc, Đoàn Kiểm tra kiến nghị:

+ Ủy ban nhân dân thành phố chỉ đạo triển khai quyết liệt công tác đền bù giải phóng mặt bằng để sớm tổ chức di chuyển trạm thủy văn Trung Trang đến vị trí mới đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật kịp thời phục vụ công tác quan trắc, dự báo cảnh báo khí tượng thủy văn cho thành phố và khu vực.

+ Do Trạm thủy văn Trung trang đang bị vi phạm nghiêm trọng hành lang kỹ thuật, các kết quả quan trắc được, không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật sử dụng trong công tác dự báo, cảnh báo và điều tra cơ bản. Do vậy, đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng xem xét sớm chỉ đạo các sở ngành địa phương có giải pháp phù hợp về đất đai và một số yêu cầu có liên quan để trạm có thể triển khai quan trắc tạm thời trong khi chờ di chuyển trạm chính thức.

2. Kiến nghị Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Hải Phòng

- Giám sát việc khắc phục tồn tại của các đơn vị đã kiểm tra.

- Kiểm tra, đôn đốc các đơn vị, tổ chức có công trình khí tượng thủy văn chuyên dùng và chủ công trình phải lắp đặt, quan trắc khí tượng thủy văn trên địa bàn thành phố phải thực hiện cung cấp các thông tin, số liệu đo đạc các yếu tố khí tượng thủy văn; thực hiện quy chế phối hợp dự báo khí tượng thủy văn đối với Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Đông Bắc theo quy định.

- Tăng cường kiểm tra, kiểm soát việc khai thác và sử dụng thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn theo đúng quy định hiện hành.

- Có Báo cáo kết quả thực hiện việc khắc phục tồn tại của các đơn vị đã kiểm tra và các nội dung kiến nghị của Đoàn Kiểm tra với Ủy ban nhân dân Thành phố Hải Phòng nêu trên về Bộ Tài nguyên và Môi trường (qua Tổng cục Khí tượng Thủy văn và Thanh tra Bộ) trước ngày 31/12/2020.

Văn phòng TCKTTV